W uzasadnieniu przyznania poetce Nagrody Nobla Komitet Noblowski napisał:
(…) za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości (…).
Niewątpliwie ironia jest znakiem rozpoznawczym poezji Szymborskiej, która z pewnym dystansem oceniała naszą rzeczywistość. W wierszu „Sto pociech” w humorystyczny sposób przedstawia kondycję człowieka, zaczynając od słów: „Zachciało mu się szczęścia,/ zachciało mu się prawdy,/ zachciało mu się wieczności,/ patrzcie go”. Ironia u Szymborskiej nie oznacza jednak dystansowania się od problemów ludzkości – poetka nigdy nie odcina się od przedstawianego świata. W przewrotnym wierszu „Nienawiść” wyraża wspólnotę z odbiorcą, zwracając się do niego, mówi w pierwszej osobie: „nie oszukujmy się”. Ma poczucie, że śmieszność człowieczeństwa ją także dotyczy. To nasz wspólny los, z którym musimy sobie radzić. Tak jest na przykład w wierszu „Małpa”, zakończonym puentą:
(…) kpi z siebie, czyli daje dobry przykład/ nam, o których wie wszystko jak uboga krewna,/ chociaż się sobie nie kłaniamy.
W kwestii możliwości poznania rzeczywistości poetka pozostaje sceptyczna. W jej ujęciu ludzie jawią się raczej jako zabawni w swoich ambicjach, zbyt dumni i przekonani o swojej dominującej roli we wszechświecie.
W swoich wierszach Szymborska często odwraca role i zmienia proporcje. Np. w utworze „Dwie małpy Bruegla” stawia zwierzęta w roli egzaminatorów człowieka. Okazuje się, że człowiek nie ma się czym przed nimi poszczycić – jego historia okazuje się wstydliwa. Z kolei w „Rozmowie z kamieniem” poetka zwraca uwagę na powierzchowność ludzkiego poznania. Istota kamienia, podobnie jak całej natury nieożywionej, nadal pozostaje dla niego tajemnicą:
(…) Możesz mnie poznać, nie zaznasz mnie nigdy./ Całą powierzchnią zwracam się ku tobie,/ A całym wnętrzem leżę odwrócony (…) – mówi kamień.
Szymborska była jednym z członków Loży Limeryków. Limeryki to krótkie żartobliwe utwory o charakterystycznej strukturze („Pewien młody wikary w Lozannie/ lubił chodzić w rozpiętej sutannie./ Lecz na widok kardynała/ gasła w nim fantazja cała/ i zapinał się starannie”).
Poetka uznawana jest też za twórczynię takich gatunków jak: lepieje („Lepiej złamać obie nogi, niż miejscowe zjeść pierogi”), moskaliki („Kto powiedział, że Bułgarzy/ mają coś w rodzaju duszy,/ temu przykrość się wydarzy/ w studni Braci Templariuszy”), odwódki („Od samogonu utrata pionu”, „Od martini potencja mini”) i altruiki („Ulżyj trawie w obowiązkach:/ sam wybujaj na Powązkach”).
To wszystko krótkie i żartobliwe wierszyki na lekkie tematy. Niektóre z nich poświęciła poetka znanym osobom, a nawet sobie samej:
Tu Pilch z kieliszkiem pustym w ręce./ Malarz dał wyraz jego męce./ Tu Czesław Miłosz - chmurna twarz./ Klęknij i odmów <<Ojcze nasz>>./ Szymborska - gips. Łaskawy los/ obtłukł ją trochę, zwłaszcza nos.
Ale humor obecny jest w wielu utworach poetki, która często „osładza” nim, łagodzi problemy trudne. Pełen humoru jest wiersz „Cebula”, w obrazowy sposób ukazujący złożoność ludzkiej natury. Poetka potrafi żartować nawet z własnej śmierci. Przykładem jest wiersz „Nagrobek”, w którym pisała:
Tu leży staroświecka jak przecinek/ autorka paru wierszy. Wieczny odpoczynek/ raczyła dać jej ziemia, pomimo że trup/ nie należał do żadnej z literackich grup (…).