Starożytność – ramy czasowe
Starożytność - (Antyk) datuje się od około XXX w. p.n.e. (pojawienie się pisma), aż do roku 476, kiedy nastąpił upadek imperium zachodniorzymskiego i przejęcie władzy przez barbarzyńskiego Władcę Odoakra. Epoka ta obejmuje okresy dotyczące Starożytnego Egiptu, kultur Bliskiego i Dalekiego Wschodu oraz cywilizacji starożytnej Grecji i Rzymu, jak też czasy tzw. starożytności chrześcijańskiej, trwające od I do V wieku n.e.
Mezopotamia
Pierwsze Cywilizacje rozwinęły się na Bliskim Wschodzie - Państwo mezopotamskie, położone w dorzeczu dwóch wielkich rzek – Eufratu i Tygrysu. Od drugiej połowy IV do III tysiąclecia p.n.e., na terytorium Mezopotamii rozwija się cywilizacja sumeryjska. Sumerowie jako pierwsi wynaleźli i posługiwali się pismem. Stworzyli wiele wysoko rozwiniętych ośrodków władzy. Około 1700 roku p.n.e., powstaje tzw. Kodeks Hammurabiego, wprowadzony przez króla Babilonu, który jako pierwszy zjednoczył wszystkie ludy Mezopotamii. W VII wieku n.e. Babilonie podbijają Arabowie.
Cywilizacje dalekiego wschodu
Na obszarze Dalekiego Wschodu, w starożytności, zaczynają formować się wielkie cywilizacje – Chińska oraz doliny Indusu. Pierwsza cywilizacja Państwa Środka, była zlokalizowana w dorzeczu Huang - He (Żółtej Rzeki). Kolejne następujące po sobie dynastie, na czele z cesarzem, poszerzały teren wpływów Chińskich nad innymi ludami. Począwszy od VI wieku p.n.e. przystąpiono do wznoszenia Wielkiego Muru, obecnie jedynej budowli widzianej z kosmosu. W kwestii religii i filozofii na tych terenach dominował konfucjanizm, któremu początek dał żyjący w Chinach w latach 551-479 p.n.e. Konfucjusz. Podobnie jak wcześniejsze cywilizacje, cywilizacja doliny Indusu rozwinęła się również w dorzeczu rzek - Gangesu i Indusu. Społeczeństwo było silnie podzielone przez system kastowy, najwyżej w hierarchii stali kapłani, a na najniższym szczeblu tzw. niedotykalni. W Indiach narodził się również sanskryt, czyli język literacki praktykowany w okresie starożytnym, średniowiecznym oraz wczesnym nowożytnym.
Starożytny Egipt
Państwo faraonów rozwinęło się u wybrzeży Nilu (około 3200 roku p.n.e.). Życie Egipcjan układało się w rytmie wylewów rzeki. Podobnie jak w innych starożytnych państwach (Chinach i Indiach), społeczeństwo miało charakter klasowy, a główne rządy sprawował Faraon. W Egipcie posługiwano się pismem hieroglificznym (najstarsze pismo egipskie, obrazkowe), a także kalendarzem (powstał około 3000 lat p.n.e.). Starożytny Egipt był państwem, gdzie charakter religii był politeistyczny. Egipcjanie stworzyli cały panteon bogów, pomiędzy którymi najważniejszy był bóg słońca Re. Należy również wspomnieć o dziejach Izraela. Najstarsze przekazy o początkach państwowości Izraela daje nam Biblia. Żydzi byli koczowniczym narodem, żyjącym w dużych rodzinach, wędrującym ze stadami bydła od Syrii przez Mezopotamię aż do Egiptu, gdzie zostali zatrzymani siłą przez Faraona.
Starożytna Grecja
Grecja, w przeciwieństwie do opisanych wyżej starożytnych cywilizacji, nie znajdowała się nad żadną rzeką. Najistotniejszy dla nich był dostęp do morza. Grecja składała się z trzech części: północnej, środkowej oraz południowej; Północną zamieszkiwały plemiona Eolów, Środkową - Jonowie, zaś Południową - ludy Dorów. Podwaliny kultury starożytnej Grecji zawdzięczamy dwóm ośrodkom – Mykenom oraz Krecie. Podobnie jak Egipcjanie, grecy wyznawali wielu Bogów, którzy według mitów, zamieszkiwali górę Olimp. Na terenach Grecji powstawały polis – (miasta - państwa), tworzące specyficzną formę ustroju, dwa najsłynniejsze powstały w starożytnej Sparcie oraz Atenach. Na okres od VIII do VI wieku p.n.e. przypadła tzw. wielka kolonizacja grecka, która spowodowana była rosnącą liczbą obywateli. Do najważniejszych wojen, jakie stoczyła Grecja, należy przede wszystkim Wojna z Persją. Pierwsza bitwa odbyła się pod Maratonem w 490 roku p.n.e. - zwycięska dla Greków, kolejna w wąwozie Termopile, gdzie prowadzeni przez Kserksesa Persowie, odnieśli zwycięstwo. Dwie ostatnie bitwy to już zwycięstwa Grecji – Bitwa morska pod Salamią (480 p.n.e.) oraz pod Platejami (479 p.n.e.).
Imperium Rzymskie
Starożytna Grecja miała też duży wpływ na Imperium Rzymskie. W społeczeństwie starożytnego Rzymu do roku 509 p.n.e. panował ustrój monarchiczny. Ostatnim królem był Tarkwiniusz Pyszny. Następnie ustrój monarchiczny, zastąpił ustrój republikański. Ekspansja Rzymu rozpoczyna się w roku 275 p.n.e., do roku 264 p.n.e.. Rzym podbija obszar całego Półwyspu Apenińskiego. Do najważniejszych wojen stoczonych przez legiony rzymskie należą wojny punickie (264 - 146 rok p.n.e.) z Kartaginą, w tym słynna przeprawa wojsk Hannibala przez góry i zwycięstwo w bitwie pod Zamą (202 p.n.e.) oraz wojny macedońskie (215-168 rok p.n.e.). Najsłynniejszym buntem, a zarazem najniebezpieczniejszym dla rzymskiej władzy, było powstanie Spartakusa (powstanie gladiatorów) w latach 73-71 rok p.n.e. Należy również wspomnieć o kolegiach złożonych z 3 urzędników – triumwiratach, które znacząco wpłynęły na kształtowanie się Imperium Rzymskiego. Pierwszy z nich miał miejsce w roku 60 p.n.e. z udziałem Juliusza Cezara, Pompejusza i Krassusa, ich celem było przejęcie władzy w Rzymie. Drugi triumwirat, 15 marca 44 roku p.n.e. - tzw. Idy marcowe - Juliusz Cezar zostaje zgładzony przez Brutusa i resztę spiskowców. W roku 395 p.n.e. Cesarz Teodozjusz Wielki podzielił Cesarstwo Rzymskie na część Wschodnią, z głównym ośrodkiem w Konstantynopolu, oraz na część Zachodnią z głównym ośrodkiem w Rzymie. Rok 476 przynosi upadek Cesarstwa Zachodniego, odsunięcie od władzy ostatniego cesarza Imperium Rzymskiego. Jest to też data umowna zakończenia Starożytności.