Ewolucja jest to powolny, stopniowy, kierunkowy proces powstawania zmian w informacji genetycznej populacji, co prowadzi do zróżnicowana organizmów i powstania nowych gatunków.
Historia myśli ewolucyjnej
Zanim sformułowano powszechnie znane dziś teorie ewolucji w Europie przede wszystkim uznawany był kreacjonizm, który głosił, że stwórcą świata i wszystkich żywych form jest Bóg lub jakieś inne bóstwa. W religii chrześcijańskiej pogląd ten był głoszony przez św. Augustyna z Hippony (354-430 n.e.) oraz św. Tomasza z Akwinu (ok.1225-1274). Według kreacjonistów gatunki są niezmienne. Ponieważ jednak na przestrzeni dziejów znajdowano coraz więcej dowodów przeczących temu faktowi, zaczęto szukać innych wyjaśnień powstania i rozwoju organizmów.
Lamarkizm - Jean Baptiste de Lamarck
Jean Baptiste de Lamarck (1744-1829) był twórcą lamarkizmu, który opiera się na następujących założeniach:
• źródłem zmienności jest wewnętrzna siła organizmu – zmiany w organizmach powstają w wyniku ich wysiłków i dążeń w odpowiedzi na zaistniałą potrzebę
• modyfikacje organizmów są odpowiedzią na zmiany zachodzące w środowisku
• używane narządy ulegają rozwojowi i doskonaleniu, a nieużywane uwsteczniają się i zanikają (długa szyja żyrafy jest wynikiem ciągłego wysuwania głowy w kierunku wysoko rosnących liści)
• zmiany uzyskane w trakcie życia sa przekazywane potomstwu
Jean Baptiste de Lamarck |
Katastrofizm - Georges Cuvier
Georges Cuvier (1769-1832) był twórcą katastrofizmu, który opiera się na następujących założeniach:
• występujące w dziejach Ziemi wielkie katastrofy doprowadziły do wymierania gatunków
• po katastrofach życie odradzało się dając nowe, doskonalsze formy
Georges Cuvier |
Teoria ewolucji - Karol Darwin (teoria Darwina-Wallace’a)
Teoria ewolucji drogą doboru naturalnego (zwana również Teorią Darwina-Wallace'a) została po raz pierwszy przedstawiona przez Karola Darwina w 1858 r. na posiedzeniu Towarzystwa Linneuszowego w Londynie. Główne założenia tej teorii to:
• Organizmy wydają bardzo liczne potomstwo. W warunkach naturalnych liczba osobników każdego gatunku kształtuje się na względnie stałym poziomie co oznacza, że zdecydowana większość potomstwa ginie.
• Organizmy wykazują zmienność – różnią się pomiędzy sobą określonymi cechami, które przekazują potomstwu. W danym środowisku zmiany mogą okazać sie korzystne lub są przyczyną wyeliminowania tych osobników.
• Pomiędzy organizmami istnieje walka o byt, czyli konkurowanie ze sobą o zasoby środowiska (pokarm, przestrzeń życiową).
• W środowisku działa dobór naturalny, czyli naturalna selekcja, która sprawia, że przeżywają organizmy najlepiej przystosowane do aktualnie panujących warunków. Organizmy, które przeżyły rozmnażają się i przekazują potomstwu korzystne cechy, które kumulują się w następnych pokoleniach. W wyniku działania doboru może dojść do specjacji, czyli powstania nowego gatunku.
Do podobnych wniosków wysnutych w wyniku badań niezależnych od Darwina doszedł Alfred Russel Wallace, dlatego zazwyczaj zwykło się mówić o teorii Darwina-Wallace’a.
Karol Darwin |