Ucho jest to narząd receptorowy odpowiadający za zmysł równowagi oraz odbiór wrażeń słuchowych. Składa się z:
• uch zewnętrznego
• ucha środkowego
• ucha wewnętrznego
Ucho zewnętrze składa się z dwóch części: małżowiny usznej oraz przewodu słuchowego zewnętrznego. Małżowina to owalna chrząstka sprężysta pokryta skórą pozbawioną gruczołów potowych. Przewód słuchowy ma postać krętego kanału, który w początkowej części zbudowany jest z chrząstki, a dalej przechodzi w kość. Ma on długość 2,5 cm. Wnętrze przewodu wyściela cienka skóra zawierająca liczne gruczoły woskowe i łojowe, których wydzielina tworzy woskowinę. Małżowina skupia i ukierunkowuje fale dźwiękowe, które przewodem słuchowym docierają do ucha wewnętrznego, gdzie wprawiają w drgania błonę bębenkową.
Ucho środkowe stanowi jama bębenkowa, w której znajdują się trzy kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Wypełnioną powietrzem jamę bębenkową wyściela cienka błona śluzowa pokrytą nabłonkiem płaskim. Do jamy bębenkowej uchodzi trąbka słuchowa (Eustachiusza), która łączy ją z jamą nosowo-gardłową. Zadaniem trąbki słuchowej jest wyrównywanie ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej. Położone obok siebie, połączone stawowo kosteczki słuchowe wzmacniają drgania i przenoszą je z błony bębenkowej na okienko owalne.
Ucho wewnętrzne stanowi położony w kości skroniowej błędnik kostny oraz znajdujący się w jego wnętrzu błędnik błoniasty. Przestrzeń pomiędzy ścianami błędników wypełniona jest płynem zwanym endolimfą lub przychłonką. Błędnik kostny składa się ze ślimaka oraz przedsionka, który łączy się z trzema kanałami półkolistymi oraz błoną bębenkową przez okienko owalne. Błędnik błoniasty tworzą woreczek i łagiewka (położone w przedsionku) oraz ślimak błoniasty (położony w ślimaku kostnym).
Ślimak błoniasty odpowiada za odbiór dźwięku, a woreczek łagiewka i kanały półkoliste rejestrując ruchy głowy umożliwiają utrzymanie równowago ciała.
Ślimak jest skręconym potrójnie (dokładnie 2,5 skrętów) kanałem, wewnątrz którego znajduje się spiralny narząd. Jest to zawierający receptory słuchu narząd Cortiego, który warunkuje prawidłowe słyszenie.
Pokryte urzęsionym nabłonkiem wnętrze łagiewki i woreczka wypełnia endolimfa. Łagiewka i przedsionek zawierają kamyki błędnikowe (drobne kryształki soli wapnia) zwane otolitami oraz komórki zmysłowe zgrupowane w tzw. plamki statyczne. Przemieszczające się otolity uciskają komórki zmysłowa i umożliwiają utrzymanie równowagi oraz określenie przyspieszeń liniowych. Podobną funkcję spełniają ustawione względem siebie pod kątem prostym kanały półkoliste. Kanały te nie zawierają otolitów, ale w rozszerzonych zakończeniach tzw. bankach mają liczne urzęsione komórki zmysłowe, które odbierają informację o przyspieszeniach kątowych oraz ruchach obrotowych.
![]() |
Schemat budowy ucha ludzkiego/M. Komorniczak (16.09.2009)/commons.wikimedia.org |