Jelito grube to końcowy odcinek przewodu pokarmowego o długości około 150 cm i szerokości 75 mm. Wyróżnić w nim możemy: kątnicę, okrężnicę i odbytnicę
Kątnice (jelito ślepe) tworzy wypuklenie długości 7 cm, leżące w prawym dole biodrowym przy tylnej ścianie jamy brzusznej. Wyrostek robaczkowy to ośmiocentymetrowy narząd szczątkowy będącym cewkowatym uwypukleniem jelita ślepego, który w prawidłowym położeniu zwisa ku dołowi, w kierunku miednicy mniejszej.
Okrężnicę dzielimy na część wstępującą, poprzeczną, zstępującą i esowatą.
• okrężnica wstępująca (18 cm) leży po prawej stronie jamy brzusznej i biegnie od talerza kości biodrowej pionowo w górę, aż pod wątrobę, gdzie tzw. zgięciem wątrobowym przechodzi w okrężnicę poprzeczną;
• okrężnica poprzeczna (55 cm) biegnie łukiem wypukłym w stronę lewą (ku przodowi i dołowi), gdzie pod śledzioną przechodzi zgięciem śledzionowym (zgięciem okrężnicy lewym) w okrężnicę zstępującą;
• okrężnica zstępująca (22 cm) biegnie pionowo w dół, gdzie na wysokości grzebienia kości biodrowej przechodzi w okrężnicę esowatą;
• okrężnica esowata kształtem przypomina literę S, choć jej położenie i kształt zależą od długości, która waha się w granicach od 15-90 cm.
Odbytnica jest przedłużeniem okrężnicy esowatej. Ciągnie się od III kręgu krzyżowego, a kończy otworem odbytowym (odbytem). Odbyt zaopatrzony jest w mięsnie zwieracze (zewnętrzny i wewnętrzny), które umożliwiają kontrolowanie wypróżniania się.
![]() |
Przewód pokarmowy z zaznaczonym jelitem grubym/ Olek Remesz (21.08.2007)/commons.wikimedia.org |
Funkcje jelita grubego:
• resorpcja wody i soli mineralnych;
• produkcja witamin B i K przez bakterie symbiotyczne;
• wchłanianie elektrolitów, witamin i aminokwasów;
• formułowanie i usuwanie kału.