Odpowiedź swoista bywa nazywana nabytą lub specyficzną. Jest młodsza filogenetycznie. Do jej wytworzenia potrzeba upływu określonego czasu, ale cechuje ją silniejsza specyficzność i większa precyzja. Powstaje po kontakcie komórek układu odpornościowego z konkretnym antygenem i jest skierowana tylko przeciwko niemu. Do mechanizmów obronnych odpowiedzi swoistej zaliczamy: przeciwciała produkowane przez limfocyty typu B, limfocyty typy T oraz makrofagi. Pierwotna reakcja przy pierwszym kontakcie z antygenem jest stosunkowo powolna. Odpowiedź wtórna rozwija się natomiast bardzo szybko, gdyż nasz organizm zapamiętuje dany antygen, dzięki obecności komórek pamięci, które pozostały w organizmie po zwalczeniu „intruza”.
Odporność swoistą możemy podzielić na czynną i bierną.
Odporność swoista czynna może by nabywana:
• sposób naturalny – w wyniku kontaktu organizmu z antygenem, w skutek czego uzyskuje on na niego odporność np. przebyte choroby lub zakażenia;
• sposób sztuczny – poprzez podanie organizmowi pozbawionych toksyczności antygenów w postaci szczepionki np. szczepionka przeciwko grypie.
Odporność swoista bierna może by nabywana:
• sposób naturalny – od matki w postaci przeciwciał, które przechodzą do krwi płodu w czasie ciąży lub wraz z mlekiem, podczas karmienia noworodka;
• sposób sztuczny – na wskutek podania przeciwciał w postaci surowic odpornościowych np. surowice przeciwko tężcowi, czy jadowi żmii.