Poniżej dokładnie opisujemy budowę żaby - zarówno zewnętrzną, jak i wewnętrzną. Nasz materiał to świetne powtórzenie przed lekcją z biologii bądź maturą! Sprawdź, czy wszystko pamiętasz o żabach.
Budowa zewnętrzna żaby
Ciało żaby zbudowane jest z głowy, tułowia i dwóch par kończyn.
Głowa żaby
Głowa jest zazwyczaj szeroka i spłaszczona. Zaopatrzona w duży otwór gębowy, parzyste nozdrza (z klapkami skórnymi) i otwory słuchowe (pokryte błoną bębenkową) oraz oczy z powiekami i dwuwypukłą soczewką.
 |
| Głowa żaby wodnej/Holger Gröschl (03.06.2004)/commons.wikimedia.org |
Oczy i nozdrza znajdują się na grzbietowej części głowy, co umożliwia obserwacje otoczenia i prowadzenie wymiany gazowej, gdy reszta ciała jest zanurzona w wodzie. Po bokach głowy u samców żab znajdują się także worki rezonansowe, które wzmacniają głosy (rechot) wydawane w czasie godów.
Kończyny żaby
Kończyny tylne są na ogół pięciopalczaste a przednie czteropalczaste. Palce (zwłaszcza kończyny tylnej) są często spięte błoną pławną, co ułatwia pływanie. Kończyny tylne żab są dłuższe od przednich i silnie umięśnione, co jest przystosowaniem do wykonywania długich skoków. Żaba, podobnie jak inne płazy bezogonowych, jest pozbawiona ogona.
Ciało żaby - skóra
Ciało żab pokryte jest dobrze unaczynioną nagą skórą, w której znajdują się liczne gruczoły śluzowe. Ich wydzielina zmniejsza tarcie w czasie pływania, a na lądzie chroni przed wyschnięciem. Ponadto wilgotna skóra uczestniczy w wymianie gazowej. W skórze znajdują się także komórki barwnikowe nadające żabie zielono-brązową barwę, które pełni maskującą funkcję.
 |
|
Maskujujące ubarwinie żaby moczarowej/Christian Fischer (13.06.2007)/ |
Budowa wewnętrzna żaby
Szkielet żaby
Szkielet żaby składa się z ażurowej czaszki, kręgosłupa, szkieletu pasów (barkowego i miednicowego) oraz kończyn. Czaszka jest połączona ruchomo z kręgosłupem za pomocą dwóch kłykci potylicznych (ruch głowy w płaszczyźnie pionowej). Kręgosłup składa się z czterech odcinków: szyjnego (1 kręg szyjny – atlas), piersiowego (klika kręgów piersiowych), krzyżowego (1 kręg krzyżowy) i ogonowego (urostyl – zrośnięte kręgi ogonowe). Żaby nie posiadają klatki piersiowej (krótkie żebra nie sięgające mostka). Pas barkowy jest wolny (niepowiązany z czaszką) i składa się z parzystych: obojczyków, łopatek i kości kruczych. Pas miednicowy tworzą parzyste kości: biodrowe, kulszowe i łonowe (zrośnięte ze sobą). Kończyny są wolne z pojedynczymi kośćmi przedramienia i podudzia. Kości kończyn tylnych i palców są silnie wydłużone i umięśnione (przystosowanie do wykonywania skoków).
 |
| Szkielet żaby |
Układ pokarmowy żaby
Układ pokarmowy rozpoczyna się dużym otworem gębowym prowadzącym do jamy gębowo-gardzielowej. Dalej znajduje się żołądek, jelito cienkie i jelito grube zakończone kloaką. Z jamą gębowo-gardzielową połączone są przewody nosowe (tworzą się nozdrza wewnętrzne) oraz jama ucha środkowego (poprzez trąbkę Eustachiusza). Żaby posiadają dobrze umięśniony rozwidlony na tylnim końcu język (przyrośnięty przednim końcem do szczęki). Do dwunastnicy uchodzą przewody dwóch gruczołów trawiennych: trzustki i wątroby.
Układ krwionośny żaby
Układ krwionośny jest zamknięty. Występują dwa obiegi krwi (duży i mały). Serce składa się z dwóch przedsionków (prawego i lewego) i jednej komory (częściowe mieszanie się krwi natlenowanej i odtlenowanej).
Układ oddechowy żaby
Dorosłe żaby oddychają za pomocą płuc, a kijanki przy użyciu skrzeli. Ponadto wymiana gazowa odbywa się także częściowo przez skórę oraz nabłonek jamy gębowo-gardzielowej.
Układ wydalniczy żaby
Układ wydalniczy płazów tworzą parzyste nerki (typu pranerczy) i moczowody oraz pęcherz moczowy, który uchodzi do kloaki.
Układ nerwowy żaby
Ośrodkowy układ nerwowy składa się z mózgu i rdzenia kręgowego. Od mózgu odchodzą nerwy czaszkowe (10 par), a od rdzenia nerwy rdzeniowe, które sterują pracą mięśni kończyn. Pięcioczęściowy mózg ma układ liniowy. W kresomózgowiu wyróżnić możemy dwie półkule o gładkiej powierzchni. Międzymózgowie i śródmózgowie są dobrze wykształcone. Słabo natomiast jest rozwinięty móżdżek.
Najważniejszym narządem zmysłu dorosłych żab są oczy, a kijanek linia naboczna. Ponadto występują narządy zmysłu węchu, słuchu (w uchu środkowym strzemiączko) i smaku.
Układ rozrodczy żaby
Żaby są rozdzielnopłciowe. Posiadają parzyste gonady, które uchodzą do kloaki (samica: parzyste jajniki i jajowody, samiec: parzyste jądra bez nasieniowodów).