Kontynenty świata i ich powierzchnie - opis

Kontynenty to lądowe części bloków (cokołów) kontynentalnych (obejmują więc też wyspy położone w obrębie szelfu kontynentalnego). Oblewają je ze wszystkich stron morza i oceany. Kontynenty stanowią ok.  29% powierzchni Ziemi.

Wyróżniamy 6 kontynentów (w oparciu o kryteria fizycznogeograficzne):
- Eurazję, o powierzchni 55,1 mln km2,
- Afrykę, o powierzchni 30,3 mln km2,
- Amerykę Północną, o powierzchni 24,2 mln km2,
- Amerykę Południową, o powierzchni 17,8 mln km2,
- Antarktydę, o powierzchni 14,0 mln km2
Australię - 7,7 mln km2.

Pojęcie kontynent różni się od pojęcia część świata.
Uwarunkowania historyczne i kulturowe powodują, że w obrębie bloku lądowego Eurazji wyróżniamy tradycyjnie: Azję (powierzchnia 44,6 mln km2) i Europę (powierzchnia 10,5 mln km2).
Podobnie Australia wyodrębniana samodzielnie jako kontynent, jest składową nieco większej części świata – Australii i Oceanii, na którą poza Australią składają się archipelagi niewielkich wysp Oceanu Spokojnego.

Tradycyjnie Afryka, Azja i Europa nazywane są kontynentami Starego Świata (tak nazwali je starożytni Grecy, Afrykę nazywając Libią). Granica Afryki i Azji przebiega przez przesmyk pomiędzy M. Śródziemnym i Zat. Suezką M. Czerwonego (na zachód od Płw. Synaj).

Za umowną granicę pomiędzy Europą i Azja uważane są (wg Międzynarodowej Unii Geograficznej) wschodnie podnóża gór Ural. Na skrajnej północy granice stanowi rzeka Bajdaraty wpadająca do M. Karskiego. Bardziej skomplikowany (i mniej powszechnie przujnowany) jest przebieg tej granicy na południe od pasma Uralu. Wspomniana organizacja prowadzi granicę wzdłuż rzek Ural (w górnym biegu) i Emba do M. Kaspijskiego. Następnie granica biegnie północnym brzegiem M. Kaspijskiego do ujścia rzeki Kumy, wzdłuż jej dolnego biegu do tektonicznego obniżenia Kotliny Kumsko-Manyckiej, przez które granica dociera do rzeki Don. Ostatni odcinek granicy biegnie wzdłuż dolnego biegu Donu do M. Azowskiego i następnie przecina Cieśn. Kerczeńską, łączącą M. Azowskie z M. Czarnym. Są też jednak inne wessje przebiegu tej gran icy. Nie ma też pełnej zgodności, co do jej przebiegu na M. Egejskim (biegnie środkiem morza, czy pokrywa się z granicą państwową Grecji i Turcji).

Odkryte pod koniec XV wieku Ameryki (nazwa na cześć włoskiego geografa i odkrywcy Amerigo Vespucciego) określono jako Nowy Świat. Amerykę Północną od Ameryki Południowej oddziela Przesmyk Panamski. Czasami z Ameryki Północnej wyodrębniana jest jej południowa część - Ameryka Środkowa, rozciągająca się od Przesmyku Tehuantepec w południowym Meksyku do Przesmyku Panamskiego (zaliczane są do niej zwykle wyspy M. Karaibskiego).

Jeszcze później odkryto i uznano za oddzielne kontynenty Australię (nazwa od hipotetycznej Terra Australis IncognitaNieznanej Ziemi Południowej, rysowanej na mapach starożytnych) i lodowy kontynent – Antarktydę (co znaczy leżąca naprzeciw północy).

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

Komentarze (0)
Wynik działania 2 + 4 =
Ostatnio komentowane
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33
DZIĘKUJĘ
• 2024-07-31 13:21:34
I cóż miał rację Marek Aureliusz który chciał podbić Germanię uderzeniem przez Mor...
• 2024-07-06 19:45:33
O tym, że zmienne w czasie pole elektryczne jest źródłem pola magnetycznego, napisał ...
• 2024-06-27 07:25:33