Krajobraz to inaczej wycinek przestrzeni geograficznej, który wyróżniają cechy związane z ukształtowaniem terenu, budową geologiczną, nawodnieniem, klimatem, pokrywą glebową, szatą roślinną, światem zwierzęcym i przejawami działalności człowieka.
Pojęcie krajobrazu
Potocznie pojęcie to często jest ograniczone do zewnętrznych, widocznych cech, uwzględniając przede wszystkim ukształtowanie terenu, szatę roślinną i obiekty antropogeniczne. Stąd też mówimy np. o: krajobrazie nizinnym, krajobrazie górskim, krajobrazie sawanny czy krajobrazie rolniczym. Równocześnie krajobraz (jego cechy fizjonomiczne) mogą zmieniać się sezonowo. Można więc powiedzieć, że krajobraz rolniczy inaczej wyglądać będzie w okresie zimy, inaczej w okresie wzrostu roślin i jeszcze inaczej po żniwach.
Wpływ człowieka na krajobraz
Dość często kryterium podziału krajobrazów jest stopień ich przekształcenia przez człowieka. W obszarach nie zamieszkanych przez ludzi (anekumena), gdzie funkcjonowanie środowiska jest nie zaburzone możemy zetknąć się z krajobrazami pierwotnymi.
Przykład krajobrazu nizinnego - Bagno Całowanie, Mazowiecki PK (z: commons.wikimedia.org, autor: W. Pietrusiewicz) |
Tam gdzie obecność człowieka zaznacza się silniej, ale środowisko przyrodnicze funkcjonuje poprawnie mimo tego (ma zdolność samoregulacji) i brak jest znaczących elementów sztucznych, mamy do czynienia z krajobrazami naturalnymi.
Krajobraz kulturowy
Jeśli środowisko przyrodnicze jest pod silnym wpływem człowieka i przez niego znacznie przekształcone, ale w krajobrazie występuje wiele elementów naturalnych, mówimy wtedy o krajobrazie kulturowym.
Krajobraz zdegradowany
W sytuacji gdy w otoczeniu człowieka na skutek uprzemysłowienia, urbanizacji czy rozwoju sieci transportowej brak jest elementów naturalnych, mamy do czynienia z krajobrazem zdegradowanym lub sztucznym. Często wymaga on rekultywacji, czyli przywrócenia wartości użytkowych i przyrodniczych krajobrazu.