Joseph Ratzinger przyszedł na świat 16 kwietnia 1927 r. w Marktl (Niemcy), w głęboko katolickiej rodzinie bawarskiej. W 1939 r. wstąpił do niższego seminarium w Traunstein. Dwa lata później, w wieku zaledwie 14 lat, został obowiązkowo wcielony do Hitlerjugend, choć absolutnie się z tą organizacją nie utożsamiał i odmawiał brania udziału w spotkaniach. W 1943 r. skierowano go do służby w obronie przeciwlotniczej, później otrzymał przydział do Wermachtu. Nigdy jednak nie został wysłany na front. Pod koniec II wojny światowej dostał się do amerykańskiego obozu jenieckiego niedaleko Ulm. Został zwolniony w lipcu 1945 r. Wówczas wstąpił do seminarium monachijskiego. Równocześnie podjął studia filozoficzne na Uniwersytecie Monachijskim oraz filozoficzne w szkole wyższej we Freising.
W czerwcu 1951 r. Joseph Ratzinger otrzymał święcenia kapłańskie z rąk kardynała Michaela von Faulhabera. W 1953 r. uzyskał doktorat na podstawie pracy: Lud Boży w nauce św. Augustyna o Kościele, a w cztery lata później habilitację na podstawie rozprawy Teologia dziejów u św. Bonawentury. Następnie rozpoczął swoją karierę profesorską; wykładał we Freising (1957-59), Bonn (1959-1969), Münster (1963-1966), Tybindze (1966-1969) oraz Ratyzbonie (od 1969). Będąc doradcą kardynała Josepha Fringsa z Kolonii, uczestniczył aktywnie w obradach Soboru Watykańskiego II.
W marcu 1977 r. Joseph Ratzinger otrzymał nominację na arcybiskupa Monachium i Freising. Początkowo wahał się, czy objąć proponowany urząd, gdyż był przywiązany do swojej pracy pedagogicznej, a ponadto miał poważne kłopoty z zdrowiem. Rozterki jednak minęły i 28 maja Ratzinger przyjął sakrę w katedrze monachijskiej. Rok później otrzymał godność kardynalską.
W listopadzie 1981 r., papież Jan Paweł II powołał Josepha Ratzingera na prefekta Kongregacji Nauki Wiary oraz ustanowił przewodniczącym Papieskiej Komisji Biblijnej i Międzynarodowej Komisji Teologicznej. Ratzinger zmuszony był zrzec się stanowiska w Monachium. Z czasem został także członkiem kilku Kongregacji Watykańskich i Rad Papieskich.
W latach 1986-1992 kardynał Ratzinger stał na czele komisji przygotowującej Katechizm Kościoła Katolickiego. Należał do grona najbliższych współpracowników Jana Pawła II. Spotykał się z papieżem każdego tygodnia, aby przedstawić prace Kongregacji Nauki Wiary. W 2002 roku został mianowany dziekanem Kolegium Kardynalskiego.
Kardynał Joseph Ratzinger został wybrany na papieża 19 kwietnia 2005 roku. Przyjął imię Benedykt XVI . Jego pontyfikat trwał niespełna osiem lat. Dnia 11 lutego 2013 r. Ojciec Święty ogłosił, że ustępuje z zajmowanego przez siebie urzędu biskupa Rzymu. Swoją rezygnację argumentował słowami: „Rozważywszy po wielokroć rzecz w sumieniu przed Bogiem, zyskałem pewność, że z powodu podeszłego wieku moje siły nie są już wystarczające, aby w sposób należyty sprawować posługę Piotrową”. Warto nadmienić, że kard. Ratzinger był najstarszą osobą wybraną na papieża od czasów Klemensa XII (1652-1740) – w chwili wyboru miał 78 lat. Jego abdykacja, która miała oficjalnie miejsce 28 lutego 2013 r., była pierwszą abdykacją biskupa Rzymu od siedmiu wieków (wcześniej z urzędu papieskiego zrezygnował Celestyn V pod koniec XIII w.).
Benedykt XVI należy do ścisłej czołówki teologów chrześcijańskich XX wieku. Jest autorem ponad 60 pozycji książkowych oraz kilkuset artykułów i rozpraw. Większość swoich prac teologicznych poświęcił tajemnicy Kościoła oraz osobie Chrystusa. W czasie pontyfikatu ogłosił trzy encykliki: „Deus caritas est”, „Spe salvi”, „Caritas in veritate”.
W 2000 r. kard. Ratzinger otrzymał tytuł doktora honoris causa wrocławskiego Papieskiego Wydziału Teologicznego „za szczególne zasługi na polu nauk teologicznych i w służbie Kościołowi”.