Środowisko przyrodnicze to czterowymiarowa przestrzeń zewnętrzna elipsoidy ziemskiej o złożonej strukturze, na którą składają się składniki nieożywione i ożywione. Strukturę środowiska możemy badać analizując elementy środowiska przyrodniczego (ewentualnie geokomponenty) oraz sfery tworzące geosferę.
Tradycyjnie wyróżniane elementy środowiska przyrodniczego, czyli jego materialne i niematerialne składowe to:
- budowa geologiczna,
- rzeźba terenu,
- klimat (stosunki klimatyczne),
- stosunki wodne,
- gleba,
- organizmy żywe (przede wszystkim roślinność i zwierzęta).
Wśród elementów tych wyróżniamy elementy wiodące (wpływające na pozostałe) – budowę geologiczną i klimat oraz elementy podporządkowane (zależne od tych wiodących i bardziej podatne na zmiany) – gleby, roślinność i zwierzęta.
Można też wyróżniać geokomponenty, czyli jednorodne pod względem składu, materialne części przyrody. Są to: powietrze, woda, skały, rośliny i zwierzęta.
Inne podejście wyróżnia w obrębie środowiska przyrodniczego współśrodkowe, częściowo przenikające się sfery geosfery. Są to:
- atmosfera – najbardziej zewnętrzna sfera powietrza,
- litosfera – lite podłoże atmosfery i jednocześnie zewnętrzna warstwa skalnej części Ziemi,
- hydrosfera – wody kuli ziemskiej zgromadzone przede wszystkim we Wszechoceanie,
- pedosfera – warstwa gleb okrywająca litosferę lądową,
- biosfera, na którą składają się społeczności organizmów żywych zamieszkujących wymienione sfery.
