Ukształtowanie (lub rzeźba) terenu to ogół form terenu. Są to zarówno formy duże, takie jak góry, mniejsze jak wydmy, czy skałki wapienne, czy całkiem nieduże, jak żłobki krasowe.
Rzeźba terenu kształtowana jest przez procesy wewnętrzne – endogeniczne i procesy zewnętrzne – egzogeniczne. Procesy endogeniczne (ruchy tektoniczne, wulkanizm) są skutkiem energii wnętrza Ziemi; przyczyniają się one przede wszystkim do wzrostu urozmaicenia rzeźby terenu. Procesy egzogeniczne są wynikiem oddziaływania energii słonecznej i siły grawitacji. Grawitacja odpowiedzialna jest za płynięcie wody w rzece (procesy fluwialne), dostawa energii od Słońca jest ostateczna przyczyną występowania zjawisk pogodowych i kształtu stosunków klimatycznych. Pośrednio odpowiada więc za rzeźbotwórcze oddziaływanie wiatru, fal morskich i lodowców. Rola procesów zewnetrznych jest albo niszcząca (denudacja) albo budująca (sedymantacja). Są to zarówno procesy przygotowawcze – wietrzenie, osłabiające spoistość skał, jak i morfogenetyczne – tworzące formy rzeźby. Ostatecznie procesy zewnętrzne powadzą do zrównywania powierzchni Ziemi.