Państwa Czarnej Afryki to państwa położone na południe od Sahary (stąd czasami mówi się też o Afryce Subsaharyjskiej). Zamieszkuje je przede wszystkim ludność charakteryzująca się ciemnym kolorem skóry (negroidzi).
Obszary te należą do najsłabiej rozwiniętych gospodarczo i społecznie krajów świata. Średnia wartość wskaźnika rozwoju społecznego (HDI) państw Afryki Subsaharyjskiej wynosiła w 2011 roku 0,463 – najmniej spośród wszystkich wyróżnianych przez ONZ regionów świata. Średnia długość życia wynosiła tam 54,5 roku,
średni czas edukacji ludności w wieku powyżej 25 lat – 4,5 roku,
średni spodziewany czas edukacji dzieci zaczynających naukę w szkole – 9,2 roku
a dochód narodowy per capita uwzględniający parytet siły nabywczej pieniądza – 1 966 USD.
Ostatnie 15 miejsc na liście państw świata zestawionej wg wartości HDI zajmowały właśnie państwa Czarnej Afryki. Państwem o najniższym poziomie HDI była w 2011 roku demokratyczna Republika Konga (HDI – 0,286, średnie dalsze trwanie życia – 48,4 roku, średnia liczba lat odebranej edukacji osób dorosłych – 3,5 roku i dochód narodowy PPP per capita – 280 USD).
Tylko 8 państw Afryki Subsaharyjskiej zostało zaliczonych do grupy państw o średnim poziomie rozwoju społecznego; reszta to państwa o niskim poziomie rozwoju. Najwyżej na liście znajduje się Botswana (na 118 pozycji, wśród wszystkich państw afrykańskich najwyższy poziom rozwoju miała w 2011 roku Libia – była na 64. miejscu).
O tak złej sytuacji państw Czarnej Afryki decyduje w dużym stopniu historia – zarówno ta dawniejsza (eksploatacja kolonialna zasobów oraz wywóz niewolników), jak i bliższa (liczne wojny domowe będące jedną z przyczyn klęsk głodu i zniszczenia infrastruktury). Za klęski głodu odpowiadają też naturalne klęski żywiołowe – przede wszystkim susze (w Sahelu, na Wyż. Abisyńskiej, w Rogu Afryki). Są to też obszary występowania wielu chorób zakaźnych (malarii, AIDS), dodatkowo skracając czas życia mieszkańców.
Słaby poziom wykształcenia mieszkańców powoduje brak wykwalifikowanych kadr (m.in. lekarzy i pracowników medycznych) i w zwłaszcza w sytuacji niskich dochodów państwa i ludności powoduje zależność od zagranicznych organizacji pomocowych.
W ostatnim okresie obserwujemy jednak wzrost PKB krajów Afryki i wzrost obrotów handlu zagranicznego tych krajów.