Historia XIX wieku - opracowanie, najważniejsze informacje

XIX wiek jest dosyć specyficznym okresem w dziejach ludzkości, ze względu na szerokie i rozłożone w czasie spektrum zmian, które zaszły w  tym czasie w Europie i na świecie. Często jest on nazywany również „długim wiekiem XIX”. Bierze się to stąd, że historycy za prawdziwy początek wieku XIX wyznaczają rok 1789, za koniec zaś 1914/1918. Obie te daty stanowią granicę, która wyznacza gwałtowne i całkowite zmiany obrazu świata.

Wiek XIX można w zasadzie podzielić na cztery długie okresy, które znacznie się od siebie różniły. Pierwszym z nich są czasy rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich, kiedy to idee niesione przez rewolucję zostały zaszczepione w praktycznie całej Europie. Doprowadziło to do powstania nowych państw i związków, jak również zmiany mentalności wielu ludzi. Po raz pierwszy narodowo musieli określić się Niemcy i Włosi, podniesiona została również kwestia polska.

Po upadku Napoleona i Kongresie Wiedeńskim nastał długi okres restauracji monarchii i próby przywrócenia starego ładu. Władcy szli na kompromis wyłącznie wtedy, gdy było to absolutnie konieczne i starali się wyrugować wszelkie elementy i idee wprowadzone przez Napoleona i jego armie. Nad zachowaniem równowagi i stabilizacji europejskiej miało czuwać Święte Przymierze – związek państw i władców popierających ład kongresowy. Wszystko to zostało zaburzone w roku 1848, kiedy to doszło do Wiosny Ludów – szeregu oddolnych rewolucji, manifestacji i wystąpień, które niczym fala przetoczyły się przez niemal całą Europę. Mimo że nie zmieniły one nic na mapie politycznej, uświadomiły one wielu władcom konieczność zmian i ewolucji starego systemu, nawet jeżeli miała być ona powolna i kontrolowana.

Lata 1848-1870 to okres przejściowy, kiedy to ścierały się ze sobą koncepcje liberalne i republikańskie ze skrajnie konserwatywnym podejściem. Ostatecznie do wielkiej zmiany doszło w roku 1871, kiedy to w miejsce rozbitych państw byłej Rzeszy powstało Cesarstwo Niemieckie. Wprowadziło to zamęt do równowagi sił w Europie, zwłaszcza że jednocześnie na arenę polityczną wkroczyły zjednoczone Włochy.

Lata 1870-1914 są nazywane często „piękną epoką” - „belle epoque”. Jest to największy rozkwit i potęga krajów europejskich w historii. Większość z nich uczestniczyła w wyścigu kolonialnym, który na przełomie wieków doprowadził do tego, że prawie cały świat był pod władaniem albo Europejczyków, albo państw biorących swoją tradycję od kolonistów europejskich i czerpiących z Europy wzorce. Kultura europejska była dominująca na całym świecie. Jednocześnie był to okres względnej stabilizacji politycznej, szeregu reform i zmian, pojawienia się nowych ideologii. Doszło również do ogromnego skoku technicznego i wprowadzenia szeregu przydatnych i epokowych wynalazków. Owa „piękna epoka” zakończyła się w roku 1914, kiedy państwa europejskie ruszyły przeciw sobie na wojnę, która miała ustalić nowy układ sił na świecie. Nigdy potem już Europa nie osiągnęła takiego wpływu na świat.