Kolonializm - definicja, przyczyny, skutki, znacznie

Sama idea kolonializmu, tak mocno wyróżniająca się w drugiej połowie XIX wieku, nie była w Europie niczym nowym. Należy pamiętać o tym, że już od czasów Renesansu i wielkich odkryć geograficznych poszczególne państwa europejskie podbijały ogromne połacie terenów na ternie obu Ameryk. Wystarczy pamiętać o ogromnych imperiach kolonialnych Wielkiej Brytanii, Hiszpanii czy Portugalii. W drugiej połowie XIX wieku doszło jednak do szeregu zmian w Europie, które spowodowały nową, wzmożoną falę podbojów na całym świecie.

Przede wszystkim Europa w tym okresie zdecydowanie i bardziej niż kiedykolwiek wybiła się na prowadzenie w wielkim wyścigu technologicznym. Praktycznie żadne państwo azjatyckie czy afrykańskie nie było w stanie pokonać w walce zdyscyplinowanych, doskonale wyposażonych i uzbrojonych w działa i, nieco później, karabiny maszynowe Europejczyków. Podboje dzikich przestrzeni Afryki, czy też słabych, nierozwijających się cywilizacji azjatyckich stały się sprawą łatwą. Dodatkowo wyprawy badawcze pozwoliły na wymazanie ostatnich białych plam na mapach świata, między innymi z kontynentu afrykańskiego.

Jednocześnie zaś posiadanie kolonii stało się dla mocarstw sprawą prestiżową. Każde liczące się państwo starało się pozyskać nowe tereny poza Europą, które można było wykorzystywać gospodarczo, często prowadząc zwyczajną gospodarkę rabunkową i wywozić cenne surowce i materiały do metropolii. Co najciekawsze, niekiedy zdarzało się, że kolonie bywały nierentowne, ale i tak mocarstwo wolało je utrzymywać, niż oddać innym państwom. Kolonie były też swoistym „wentylem” dla osób niespokojnych i szukających przygody, jak również sposobem na zrobienie łatwej kariery.

Dodatkowo kolonializm XIX-wieczny charakteryzuje się też swoistą „misją dziejową” Europejczyków. Europa widziała się wtedy za strażniczkę świata, która niesie „ciemnym” ludom pozaeuropejskim kaganek oświaty. Polityka rabunkowa była uznawana za niewielką cenę za postęp i wprowadzanie nowych wynalazków, jakie wnoszono do kolonii. Europejskie panowanie miało przynosić spokój, polepszać życie i hamować wojny.

W rezultacie nałożenia się tych kilku czynników, na początku XX wieku praktycznie cały świat był podzielony pomiędzy państwa europejskie. Prym wiodły w tym względzie Francja i Wielka Brytania, z kolei „młode” państwa, jak Włochy czy Niemcy, musiały się zadowolić nielicznymi koloniami, które nie zaspokajały ich ambicji. Stąd też częste dążenia, torpedowane przez Stany Zjednoczone, do rozbioru Chin, będących w tym okresie pod protektoratem mocarstw europejskich.