Partie polityczne na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w. i na początku XX w.


Lata 70. i 80 XIX wieku są okresem tworzenia się nowego rodzaju partii politycznych, znacznie różniących się swoim charakterem i metodami działania od wcześniejszych tworów. Coraz większe znaczenie w programach kolejnych związków politycznych stawało się przemodelowanie społeczeństwa i zbudowanie nowego wzoru stosunków społecznych. Większy nacisk kładziono na program zmian gospodarczych i społecznych, coraz ważniejsza stawała się również kwestia robotnicza, zastępując niejako wcześniejszą kwestię chłopską. Wreszcie też scena polityczna zaczęła ulegać wyraźnej polaryzacji – druga połowa XIX wieku jest okresem narodzin współczesnych pojęć „lewicy” i „prawicy” politycznej. Zjawisko polaryzacji stanowisk politycznych było powszechne w całej Europie, nie ominęło więc również ziem polskich. Należy jednak pamiętać o specyfice partii politycznych naszego regionu, które ze względu na specyficzną sytuację Polaków kładły duży nacisk nie tylko na kwestie społeczno – gospodarcze, ale i niepodległościowe. Stąd też włączenie owych kwestii do programów partyjnych.

Przegląd najważniejszych partii politycznych owego okresu przedstawia tabela:

 

Partia Rok założenia Poglądy Przedstawiciele
Stronnictwo Narodowo - Demokratyczne 1897 Prawica, poglądy narodowe Roman Dmowski
Polska Partia Socjalistyczna 1892 Lewica, poglądy patriotyczne (późniejszy rozłam na stronnictwo internacjonalistyczne i narodowe Józef Piłsudski, Walery Sławek
Polskie Stronnictwo Ludowe 1895 Centrum, nacisk na kwestię chłopską Wincenty Witos
Socjaldemokracja Królestwa Polskiego 1893 Skrajna lewica, odrzucanie walki o niepodległość Róża Luksemburg, Julian Marchlewski

Polecamy również:

Komentarze (3)
Wynik działania 5 + 3 =
Wika
2021-01-20 16:22:46
Nie wiem co o tym sadzić czy to wszystkie partie?
gość
2020-03-03 16:10:58
jeżeli to są dla was wszystkie najważniejsze partie w tamtym okresie to współczuje
olciiiiiii
2018-03-24 11:40:11
moim zdaniem fajne
Ostatnio komentowane
Może zdam te sierpniaki
anonim • 2025-07-01 11:56:37
Brakowało mi rozwinięcia „przyjaciele momo” w bohaterach, ale tak to super.
anonim • 2025-06-16 20:16:00
spoko dostałem 5
anonim • 2025-06-16 18:47:01
fajnie streszcnone bardzo pomocne
anonim • 2025-06-11 15:52:32
fajny
anonim • 2025-06-09 17:45:57