Rewolucja przemysłowa w XIX w. - przebieg, skutki. Kapitalizm - cechy, znaczenie „drapieżny kapitalizm”

Druga połowa XIX wieku była okresem gwałtownego skoku cywilizacyjnego, związanego zarówno z rozwojem technologicznym, jak i eksplozją demograficzną. Wydarzenia te nazywane są zwykle, w nawiązaniu do angielskiej rewolucji przemysłowej z końca XVIII wieku, „drugą rewolucją przemysłową”.

W połowie lat 50. Henry Bessemer usprawnił znacznie metody produkcji stali, zaś  w latach 60. i 70. doszło do kolejnych usprawnień tego podstawowego typu produkcji. Doszło również do znacznego rozszerzenia zasięgu kolei, a przez to łatwiejszy stał się transport na duże odległości. Najważniejszym jednak elementem zmian była rewolucja energetyczna. Od lat 50. XIX wieku w wielkich zakładach przemysłowych coraz częściej zaczęto używać do zwiększenia i usprawnienia produkcji maszyn parowych, wkrótce zaś wprowadzono jeszcze doskonalsze maszyny, napędzane elektrycznością. W rezultacie w latach 70. i 80. XIX wieku produkcja fabryczna zaczęła gwałtownie wzrastać. Jednocześnie zaś, co równie ważne, znacznie zwiększyła się liczba ludności, co oznaczało naturalnie większy rynek zbytu Jednocześnie z elektrycznością rozpoczęto eksperymenty ze świeżo odkrytą potęgą ropy naftowej, co zaowocowało w latach 80 powstaniem potężnych silników spalinowych. Przez dłuższy czas jednak, wszystkie trzy „potęgi energetyczne” XIX wieku – para, elektryczność i ropa naftowa – koegzystowały obok siebie, zajmując poszczególne nisze.

Nowe, wydajniejsze środki produkcji pozwoliły na zwielokrotnienie mocy przerobowej przemysłu. W celu ich maksymalnego podniesienia wprowadzono kolejny wynalazek, jakim była taśma montażowa. Kolejne produkty mogły powstawać teraz seryjnie, w niemal nieprzerwanym ciągu. Wkrótce też doszło do wielkiej zmiany w strukturze społecznej. Dawne przywileje szlacheckie i przynależność do arystokracji traciły na znaczeniu, bowiem prawdziwą fortunę zbijano za pomocą lokowania odpowiednio dużych środków (kapitału) w rozwój nowych gałęzi przemysłu. Powstała nowa gospodarka rynkowa, oparta na wolnym handlu i wolnej konkurencji, gdzie bogacił się ten, kto umiał inwestować.

Rozrost przemysłu oznaczał gwałtowną potrzebę znalezienia robotników, którzy mogliby zająć się produkcją. Jednakże duża liczba biednych i zdesperowanych ludzi, często przyjeżdżających do miast wprost ze wsi, pozwalała w pierwszych latach rewolucji przemysłowej na nie liczenie się z robotnikami. W celu uzyskania maksymalnego zysku właściciele świeżo powstałych fabryk zmuszali pracowników do wielogodzinnej pracy, praktycznie bez dni wolnych. Chętnie zatrudniano kobiety i dzieci. Nie istniały żadne zabezpieczenia socjalne, a w razie wypadku lub choroby robotnika po prostu zwalniano, przyjmując kolejnego chętnego. Doprowadzało to do skrajnej nędzy wśród rodzin robotniczych i szybkiego powstawania fortun przemysłowych. Stąd też okres ten nazywa się często „drapieżnym kapitalizmem”.

Polecamy również:

Komentarze (1)
Wynik działania 5 + 5 =
nieznamcieatymnie
2017-11-29 17:38:54
ostałam 5 wec ok!!1
Ostatnio komentowane
Głupota w tekście! Janusz i Agnieszka się nie związali, bo byli bardzo bliskim kuzynos...
• 2024-10-27 17:40:49
Super
• 2024-10-21 17:09:20
Bardzo trudne.
• 2024-10-21 13:31:17
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33