Wiosna Ludów - nazwa, geneza, przyczyny

Ład opracowany przez władców europejskich na Kongresie Wiedeńskim w roku 1815 miał  w założeniu ustabilizować sytuację w Europie i stworzyć trwały układ stosunków, idący w parze z równowagą sił. Jednocześnie monarchowie chcieli nie pozwolić już nigdy na możliwość odrodzenia się ruchów rewolucyjnych i narodowościowych w skali, w jakiej stało się to w epoce rewolucyjnej i napoleońskiej.

Okazało się jednak, że zmiany spowodowane przez epokę napoleońską nie były tak łatwe do wyrugowania, podobnie jak nie dało się zahamować procesów rozpoczętych w tym okresie. Z każdym rokiem w Europie rosła liczba osób niezadowolonych z ówcześnie panującej sytuacji. Różne było jednak podłoże owego niezadowolenia. W krajach niemieckich, włoskich i na Węgrzech miało ono charakter wybitnie narodowościowy, niepodległościowe.  Epoka napoleońska spowodowała niejako narodziny nowego narodu niemieckiego, który teraz, podzielony pomiędzy dziesiątki małych państewek, dążył do zjednoczenia. Podobnie sprawa miała się we Włoszech. Z kolei Węgrzy dążyli do uznania własnej państwowości i niezależności, w ramach monarchii habsburskiej. Nieco inne cele kierowały za to na przykład rewolucjonistami francuskimi, austriackimi czy pruskimi. W owych krajach większe niezadowolenie budziła walka z liberalnymi prądami, zarówno w życiu politycznym, jak i szeroko pojętej kulturze. Panujące w tych krajach rządy konserwatywne spotykały się z coraz większym oporem, nie brak było reformatorów głoszących potrzebę zmian, głównie liberalnych.

Rosnące napięcie w państwach europejskich kumulowało się przez lata, doprowadzając w końcu, w roku 1848, do jego rozładowania, w postaci serii mniejszych lub większych rewolucji, wystąpień i powstań. Zadziałał tu efekt domina – każde kolejne wystąpienie pociągało za sobą kolejne. Jako, że większość z owych wystąpień miała miejsce wczesną wiosną – na przełomie marca i kwietnia – wydarzenia te noszą zwykle zbiorczą nazwę Wiosny Ludów, mimo że wiele z rewolucji i wojen trwało aż do 1849 roku.