Walki gladiatorów na śmierć i życie, kojarzą się przed wszystkim z igrzyskami odbywającymi się w Koloseum. Jednak zanim doszło w ogóle do zbudowania pierwszych teatrów śmierci, walki gladiatorów miały już swoje wcześniejsze tradycje.
Wywodziły się z tradycji etruskiej i początkowo miały charakter religijno – obrzędowy. Według niektórych podań po śmierci zasłużonego żołnierza, składano na jego grobie krwawą ofiarę, najczęściej ze skazanego na śmierć człowieka. Później zostało to zastąpione walkami przygotowanych do tego dwóch zawodników. Był to rodzaj uczczenia pamięci poległego w boju człowieka.
W Rzymie walki gladiatorów po raz pierwszy odbyły się w 264 r. p.n.e., również mające charakter jak te pochodzące z Etrurri. Widowisko odbyło się ku czci Juniusza Brutusa, urządzone przez jego dwóch synów. Takie sytuacje miały później zdarzać się jeszcze często w historii Rzymu – W roku 62 p.n.e. Metellus Scypion urządził krwawe igrzyska ku pamięci swojego ojca, Sulla uczynił to samo w roku 59 p.n.e., a Juliusz Cezar jako pierwszy urządził walki gladiatorów dla kobiety, swojej córki Julii.
Gladiatorzy pochodzili głównie spośród jeńców wojennych, lecz zdarzali się również i rzymianie, którzy w ten sposób pragnęli zarobić na życie. Początkowo na uzbrojenie każdego gladiatora przypadała prostokątna tarcza, włócznia, hełm oraz nagolenice. Z biegiem jednak czasu powstawały nowe style walki i tym samym wprowadzano urozmaicone uzbrojenie jak np. trójząb i siatkę.
Na początku miejscem walk gladiatorów było Forum Romanum. Za czasów Augusta powstał amfiteatr – obiekt przeznaczony tego typu rozrywkom. Była to jednak tylko prowizoryczna budowla z drewna, około roku 80 zbudowano gigantyczny amfiteatr, który mógł pomieścić 50000 widzów – Koloseum. Walki gladiatorów odbywały się też w innych miejscach, np. w Cyrku Wielkim.
Najczęściej wejście do Koloseum na igrzyska dla publiczności było bezpłatne. Opłacał je cesarz, który w ten sposób chciał zwiększyć swoją popularność wśród ludzi. Atrakcje jakie odbywały się w Koloseum nie trwały dłużej niż kilka dni.
W tym czasie publiczność mogła podziwiać pokazy egzotycznych zwierząt, sztuki teatralne czy też walki gladiatorów na śmierć i życie. Walczący gladiatorzy pochodzili ze specjalnych szkół, a ich szkolenie kosztowało bardzo drogo. Zdarzały się też sytuacje kiedy sam cesarz brał udział w zmaganiach na arenie. Samo otwarcie igrzysk również stanowiło wielkie widowisko.
Urządzenie igrzysk stanowiło jedną z najdroższych przedsięwzięć w Starożytnym Rzymie. Przede wszystkim samo wynajęcie gladiatorów było bardzo kosztowne. Właściciel szkoły (lanista) bardzo rzadko sam organizował chociażby małe pokazy, zajmował się głównie wynajmowaniem organizatorowi.
W momencie kiedy na arenie zaczęto wprowadzać dzikie zwierzęta, cena za igrzyska automatycznie wzrosła. Ich zdobycie stanowiło ogromny problem, a już w czasach wczesnego Cesarstwa wprowadzano podczas jednych igrzysk, nie dziesiątki lecz tysiące zwierząt.
Do innego rodzaju rozrywek należały wyścigi zaprzęgów konnych (2 i 4 – konnych). Stanowiły jedną z najbardziej popularnych rozrywek oglądanych podczas trwania igrzysk. Ciasne i ostre wiraże podnosiły temperaturę wyścigów. Istniały stronnictwa (factiones), których zaprzęgi rywalizowały ze sobą. W Rzymie wielkim kultem oznaczano najsławniejszych woźniców i ich konie.