Kult świętych w Kościele katolickim opiera się na przekonaniu, że osoby te zostały nie tylko zbawione, ale również mają moc wstawiennictwa za swoich żyjących braci i sióstr u Boga. Jest zatem wyrazem aktywnej więzi między niebem a ziemią.
Kościół oddaje cześć świętym poprzez modlitwę, ale również dzieła sztuki (pieśni, obrazy, rzeźby, etc.) oraz kult relikwii. Niemniej należy przy tym zaznaczyć, że materialne przedstawienia świętych i relikwie, nie odbierają czci jako takie, ale służą do nawiązania kontaktu ze świętymi przez zaangażowanie zmysłów człowieka (wiernemu łatwiej jest odczuć więź ze świętym, gdy modli się przed jego materialnym przedstawieniem). Odnośnie modlitwy do świętych należy podkreślić, że w liturgii nie modlą się bezpośrednio do świętych, ponieważ oni sami z siebie nic uczynić nie mogą, ale modlimy się przez wstawiennictwo świętych do Boga, jedynego dawcy zbawienia.
Na cześć świętych można budować kościoły, kaplice, ołtarze, erygować bractwa, obdarzać duchowymi przywilejami, odbywać publiczne modlitwy oraz procesje. Niemniej prawdziwy kult świętych w Kościele wyraża się w oddawaniu czci, naśladowaniu ich wiary i miłości i przyzywaniu ich pomocy i wstawiennictwa.
Kościół katolicki nie wszystkim świętym przyznaje jednakową rangę. Na pierwszym miejscu stawia Maryję, Królową Wszystkich Świętych, co widoczne jest w liturgii – Matce Bożej poświęcono najwięcej świąt w kalendarzu liturgicznym. Po Niej wyróżnia kult św. Józefa, a następnie kult św. Jana Chrzciciela i Apostołów, aniołów, świętych doktorów, zakonodawców, męczenników i innych. Ponadto od czasów pontyfikatu Jana Pawła II, Kościół dla podkreślenia swojego uniwersalizmu przypomina świętych wielu ras i kontynentów.
Należy przy tym zaznaczyć, że w ścisłym zakresie „kult” należy się tylko Bogu. Dlatego kult świętych powinno się postrzegać wyłącznie jako kult, którego celem jest chwała Boża. Powoduje on również umocnienie świętości Ludu Bożego; ponadto święci są przykładami do naśladowania dla żyjących wiernych i wstawiają się za nich przez Panem.
Akt ogłoszenia kogoś świętym w Kościele katolickim nazywa się kanonizacją. Zwykle kanonizacja jest poprzedzona beatyfikacją, czyli ogłoszeniem kogoś błogosławionym. Można się spotkać także z określeniem kult prywatny świętych – o kulcie prywatnym mówi się wówczas, gdy zmarły nie został oficjalnie zaliczony przez Kościół w poczet świętych bądź błogosławionych. Tak było chociażby w przypadku papieża Jana Pawła II, który zmarł w 2005 r., a został beatyfikowany dopiero w 2011 r. Do kultu prywatnego zaliczane są także sytuacje, kiedy prosimy naszych zmarłych rodziców czy osoby bliskie, aby się za nami wstawiały.
Uroczystość Wszystkich Świętych, zarówno powszechnie znanych, jak i anonimowych, Kościół rzymskokatolicki obchodzi 1 listopada.
Oprócz Kościoła katolickiego swoich świętych mają także chrześcijanie wschodni (prawosławni i Kościoły niechalcedońskie) oraz starokatolicy, podczas gdy wspólnoty protestanckie zdecydowanie odrzucają kult świętych. Swoją postawę tłumaczą tym, że nie ma on podstaw biblijnych, a ponadto grozi ubóstwieniem człowieka i przesłonięciem Boga.
Historia kultu świętych
W początkach chrześcijaństwa nie oddawano publicznej czci nikomu ze stworzeń – ani ludziom, ani nawet aniołom. W obawie przed bałwochwalstwem kierowano jedynie kult do Pana Boga i Jezusa Chrystusa. Niemniej już w Nowym Testamencie można dostrzec pewne ślady czci świętych. Upatruje się ich m.in. w pochwałach, jakie daje sam Jezus św. Janowi Chrzcicielowi (Mt 11, 7-11), w czci, z jaką św. Paweł mówi o Abrahamie (Rz 4, 18-22) i Melchizedeku (Hbr 5, 6; 7,