Kim byli Apostołowie?
Termin apostoł wywodzi się z języka greckiego (apostolos) i oznacza wysłannika, legata.
W chrześcijaństwie apostołami, w węższym znaczeniu, nazywano dwunastu uczniów wybranych przez Jezusa, którzy byli towarzyszami Jego podróży i naocznymi świadkami działalności:
Wtedy przywołał do siebie dwunastu swoich uczniów i udzielił im władzy nad duchami nieczystymi, aby je wypędzali i leczyli wszystkie choroby i wszelkie słabości. A oto imiona dwunastu apostołów: pierwszy Szymon, zwany Piotrem, i brat jego Andrzej, potem Jakub, syn Zebedeusza, i brat jego Jan, Filip i Bartłomiej, Tomasz i celnik Mateusz, Jakub, syn Alfeusza, i Tadeusz, Szymon Gorliwy i Judasz Iskariota, ten, który Go zdradził. (Mt 10,1-4)
Sama liczba – 12 – nie była przypadkowa, gdyż stanowiła nawiązanie do 12 pokoleń Izraela. Szczególną sympatią Jezusa wśród Apostołów cieszyli się Piotr, Jakub Starszy i Jan. To ich Chrystus zabrał na Górę Tabor, gdzie doszło do Przemienienia, czyli objawienia się Chrystusa „w postaci Bożej” (Mt 17,1-8; Mk 9,2-8; Łk 9,28-36).
W Dziejach Apostolskich i Listach termin apostoł pojawia się już jednak w szerszym znaczeniu; nie jest tylko tytułem przynależącym wybranym uczniom. Dzieje się tak dlatego, że zmienia się funkcja samych Apostołów – uczniowie Jezusa sami stają się nauczycielami, zgodnie z Jego ostatnim rozkazem:
Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata. (Mt 28,19-20)
Zadaniem Apostołów było przede wszystkim dawanie świadectwa o posłannictwie Chrystusa, jego śmierci i zmartwychwstaniu, ale również zakładanie gmin chrześcijańskich, dbanie o powołane Kościoły, zajmowanie się ich organizacją i strukturą. Głoszenie orędzia chrześcijańskiego, ze wszystkimi konsekwencjami, spoczywało na ich barkach. W tych okolicznościach „apostoł” staje się wręcz nazwą urzędu w pierwotnym Kościele.
W rezultacie Apostołem określa się w Nowym Testamencie także św. Pawła z Tarsu (tzw. Apostoł Narodów/Pogan), Barnaby, św. Macieja (który został wybrany na miejsce Judasza), Andronika, Juniasza (albo Juny), Tymoteusza i Sylasa, podczas gdy żaden z nich do grona Dwunastu się nie zaliczał.
W Liście do Hebrajczyków sam Jezus nazywany jest Apostołem:
Dlatego, bracia święci, uczestnicy powołania niebieskiego, zwróćcie uwagę na Apostoła i Arcykapłana naszego wyznania, Jezusa. (Hbr 3,1)
W II w. samo określenie „apostoł” dotyczące jednej osoby/urzędu zanika, a ok. 100r. umiera, jako ostatni z Dwunastu, św. Jan. Misja Apostołów jest jednak kontynuowana przez cały Kościół, co wyrażone zostało w wyznaniu wiary nicejsko-konstantynopolitańskim:
Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół.
Przez apostolskość rozumie się tożsamość wiary chrześcijańskiej i praktyk obecnego Kościoła z Kościołem Apostołów. Jednym z wymiarów tej ciągłości w sprawach wiary i kultu jest sukcesja apostolska – biskupi w Kościele Katolickim nazywani są następcami apostołów. Od Soboru Watykańskiego II rozwija się także idea apostolstwa świeckich.
Mówiąc o apostolstwie, warto zwrócić także uwagę na fragment z Ewangelii Łukasza o wyznaczeniu siedemdziesięciu dwóch osób przez Jezusa Chrystusa i wysłaniu na misje w celu głoszenia Ewangelii:
Następnie wyznaczył Pan jeszcze innych siedemdziesięciu dwóch i wysłał ich po dwóch przed sobą do każdego miasta i miejscowości, dokąd sam przyjść zamierzał. (Łk 10,1)
Najprawdopodobniej Ewangelista chciał uwydatnić powszechny zasięg posłannictwa Chrystusa. Wątek „siedemdziesięciu dwóch” został podjęty przez Kościół prawosławny i owych wysłanników nazywa apostołami. Wśród nich wymienia się np. św. Marka czy św. Łukasza, którzy w katolicyzmie są uznawani wyłącznie za Ewangelistów.