Św. Andrzej pochodził z Betsaidy, był bratem św. Piotra i razem z nim mieszkał u jego teściowej w Kafarnaum. Zajmował się łowieniem ryb. Początkowo był uczniem Jana Chrzciciela (J 1, 35-41), ale został pierwszym powołanym przez Jezusa Apostołem. Z kolei w wykazie Dwunastu jest wymieniany na drugim (Mt i Łk) lub czwartym (Mk) miejscu. Należał do najbliższych Jezusowi uczniów, ale w Ewangeliach imiennie został wspomniany tylko dwa razy.
Postać św. Andrzeja pojawia się przy cudownym rozmnożeniu chleba (J6,8-15). Jest także wymieniony obok św. Filipa jako pośrednik między Jezusem a poganami (J 12,20-22). W Dziejach Apostolskich jego imię znajduje się w wykazie Apostołów, ale księga nie wspomina nic o jego działalności po Zesłaniu Ducha Świętego.
Orygenes podawał, że św. Andrzej pracował w Scytii (tereny na północ od Morza Czarnego), co czyniłoby go Apostołem Słowian. Św. Hieronim dodaje jeszcze tereny Azji Mniejszej: Pont, Kapadocję i Bitynię, skąd miał udać się do Achai i tam, w miejscowości Patras, umrzeć śmiercią męczeńską na krzyżu w kształcie litery X. Jego odejście datuje się na 65 r. bądź 70 r.
Działalność i śmierć św. Andrzeja jest głównym tematem dwóch apokryfów, datowanych na II-IV wiek: Dziejów Andrzeja i Męki św. Andrzeja. Opisują one liczne cudy Apostoła.
Kult św. Andrzeja jest szczególnie silny w Kościele prawosławnym, gdzie uważany za założyciela Kijowa i określany jako Protokleros (gr. pierwszy powołaniem; ros. Andrej Pierwozwannyj). Ranga św. Andrzeja w prawosławiu podobna jest do rangi św. Piotra w Kościele rzymskokatolickim.
Relikwie św. Andrzeja znajdują się obecnie w Patras, w Amalfi koło Neapolu, w Moskwie, w Edynburgu oraz w Warszawie (Kościół Środowisk Twórczych przy Placu Teatralnym).
Wspomnienie świętego Andrzeja obchodzi się w Kościele katolickim 30 listopada.
W ikonografii ukazywany jest ze swoimi atrybutami, czyli z: krzyżem w kształcie litery X, księgą, rybą, siecią. W sztuce religijnej najczęściej pojawia się scena ukrzyżowania św. Andrzeja.
Patronat
Św. Andrzej jest patronem wielu państw i miast m.in. Szkocji, Hiszpanii, Austrii, Bułgarii, Sycylii, Neapolu, Grecji, Holandii, Niemiec, Rosji, Hanoweru, Rawenny, Bordeaux. Ogólnie jest uważany także za patrona Słowian.
Jest także patronem małżeństw, podróżników, żeglarzy, rybaków, rzeźników. Wspomaga w sprawach matrymonialnych - stąd w Polsce rozwinął się zwyczaj wróżb andrzejkowych dotyczących zamążpójścia/ożenku.