Dominikankami nazywa się wszystkie rzymskokatolickie żeńskie zgromadzenia zakonne, których siostry żyją duchowością dominikańską na wzór św. Dominika Guzmana. Mając to na uwadze, można dokonać podziału na zgromadzenia kontemplacyjne dominikanek (Mniszki Zakonu Kaznodziejskiego – tzw. dominikanki klauzurowe) oraz zgromadzenia czynne.
Mniszki Zakonu Kaznodziejskiego (łac. Moniales Ordinis Predicatorum; skrót:OP) stanowią oficjalnie tzw. drugą gałąź zakonu dominikanów. Niemniej to właśnie zakon żeński powstał jako pierwszy – św. Dominik założył żeńską wspólnotę w 1206 r. w miejscowości w Prouilhe na południu Francji. Początkowo zakon składał się z dosłownie kilku młodych kobiet, nawróconych z herezji katarów. Obecnie na świecie jest ok. 3600 dominikanek klauzurowych w 228 klasztorach, z czego 70 w 3 klasztorach w Polsce: w Krakowie (na Gródku), w św. Annie koło Częstochowy oraz w Radoniach koło Grodziska Mazowieckiego.
Mniszki prowadzą życie kontemplacyjne, skupione na modlitwie i pokucie. Aby całkowicie poświęcić się obcowaniu z Bogiem, dominikanki klauzurowe nie opuszczają swoich klasztorów (łac. clausus zamknięty). W ich zgromadzeniach obowiązuje milczenie. Nie prowadzą dzieł apostolskich i nie zajmują się ewangelizacją (zgodnie z powiedzeniem: bracia mówią ludziom o Bogu, podczas gdy siostry mówią Bogu o ludziach ). Niemniej ich działalność może przybierać widzialną formę – mniszki mogą pisać artykuły do prasy katolickiej, wydawać książki, a nawet spotykać się osobiście z pojedynczymi osobami bądź grupami ludzi, przy czym takie spotkania mają miejsce wyłącznie na terenie klasztoru. Centrum życia zakonnego mniszek dominikańskich stanowi codzienna Msza Święta. Siostry kontemplacyjne wiele czasy poświęcają na lekturę Pisma Świętego, zapoznają się z komentarzami Ojców Kościoła oraz teologią świętych dominikańskich (np. Tomasza z Akwinu).
Poza Mniszkami Zakonu Kaznodziejskiego na świecie kilkadziesiąt różnych zgromadzeń sióstr dominikanek, które – w przeciwieństwie do sióstr kontemplacyjnych – podejmują działania apostolskie i misyjne. W naszym kraju jest pięć zgromadzeń dominikanek czynnych: Zgromadzenie Sióstr Świętego Dominika, Zgromadzenie Sióstr Dominikanek Misjonarek Jezusa i Maryi, Siostry Dominikanki Matki Boskiej Różańcowej, Unia Świętej Katarzyny ze Sieny Misjonarek Szkoły (jest to zgromadzenie bezhabitowe), Małe Siostry Baranka.
Zgromadzenie Sióstr św. Dominika założyła w 1861 r. w Tarnobrzegu-Wielowsi (Polska) m. Kolumba Białecka. Siostry z tej wspólnoty skupiają się przede wszystkim na głoszeniu Ewangelii, wspieraniu potrzebujących, a także podnoszeniu poziomu oświaty w krajach misyjnych. Zajmują się katechizacją dzieci, młodzieży i dorosłych, w tym organizacją rekolekcji i dni skupienia. Ponadto siostry pracują w parafiach jako zakrystianki, kancelistki, organistki. Działają nie tylko w Polsce ale również w Stanach Zjednoczonych (tzw. Dominikanki Niepokalanego Poczęcia), Kanadzie, Włoszech, Kamerunie, na Białorusi i Ukrainie oraz na dalekiej Syberii w Rosji. Ich dom generalny znajduje się w Krakowie. Siostry noszą biały habit przepasany skórzanym paskiem, biały szkaplerz i pelerynkę, na głowie czarny welon z biała wypustką, a przy boku różaniec. Zgromadzenie obecnie liczy ok. 360 sióstr (część z nich przebywa na misjach).