Po śmierci Bolesława Krzywoustego w roku 1138, pierwszym seniorem został Władysław II. Otrzymał wówczas oprócz dzielnicy senioralnej, również Śląsk – dzielnica dziedziczna. Kolejno Bolesław Kędzierzawy oraz Mieszko Stary otrzymali Mazowsze oraz Wielkopolskę. Natomiast żona po księciu polskim otrzymała ziemie łęczycką, a syn Henryk ziemie sandomierską. Najmłodszy syn Bolesław Krzywoustego – Kazimierz, zwany później Sprawiedliwym nie otrzymał żadnej dzielnicy.
Kwestie następstwa tronu miały regulować – na mocy testamentu władcy polskiego, dwie zasady: senioratu i pryncypatu. Ostatnia z nich oznaczała, że będzie zawsze jeden książę zwierzchni – senior, mający władzę najwyższą. Natomiast zasada senioratu oznaczała, iż panującym będzie zawsze najstarszy przedstawiciel dynastii piastowskiej. Według zapisu w testamencie – każdy princeps powinien być seniorem, a każdy senior princepsem.
Pomimo, że testament Krzywoustego miał zapobiec walkom między jego synami, wkrótce doszło do wybuchu wojny domowej. Młodsi bracia wspierani przez możnowładców oraz duchowieństwo doprowadzili do wyganiania Władysława w roku 1146. Kolejnym – według zasady starszeństwa, synem Krzywoustego był Bolesław Kędzierzawy. Było to osłabienie zasady senioratu, jednak nie oznaczało jej załamania. Książęta uznali, że odnosi się ona tylko do obecnych i sprawujących władzę w kraju.
Sytuacja ta doprowadziła do interwencji zbrojnej w roku 1157 Cesarza Fryderyka Barbarossy. Bolesław złożył hołd lenny cesarzowi w Krzyszkowie, przez co udało mu się utrzymać na tronie. W II połowie XII w. dochodzi do walk o Śląsk. Senior zostaje zmuszony przez władcę niemieckiego do oddania tej dzielnicy synom Władysław Wygnańca – Mieszkowi Plątonogiemu oraz Bolesławowi Wysokiemu. Pod koniec swojego panowania, senior wydziela terytorium sandomierskie Kazimierzowi Sprawiedliwemu.
Wraz ze śmiercią Bolesława Kędzierzawego w roku 1173, nowym seniorem – princepsem, zostaje Mieszko Stary. Jednak już po czterech latach dochodzi ponownie do walki o władzę zwierzchnią. Cała sytuacja była efektem działań biskupa oraz możnowładztwa krakowskiego. Mieszko ostatecznie zostaje wygnany, a nowym seniorem obwołano najmłodszego syna Bolesława Krzywoustego – Kazimierza Sprawiedliwego.
Zmiana księcia zwierzchniego oznaczała w tej sytuacji jawne złamanie zasady senioratu. W tych okolicznościach Kazimierz starał się zalegalizować swoją władzę. Podczas zjazdu w Łęczycy w roku 1180, udało się nowemu seniorowi uzyskać zgodę możnych oraz duchowieństwa krakowskiego na dziedziczenie przez swoich synów. W praktyce oznaczało to przejęcie władzy zwierzchniej nad całym krajem przez potomków Kazimierza Sprawiedliwego.