Przed swoją śmiercią książę polski Bolesław Krzywousty, uregulował kwestie następstwa tronu oraz podziału władzy w kraju. W historii państwa Piastów przyjęło się wyznaczanie następcy danego władcy przez wąskie grono możnych. Nie zawsze nowo panującą osobą musiał być najstarszy z synów księcia. Było to również jedną z przyczyn podziału państwa we wcześniejszych okresach. Sam Bolesław Krzywousty walczył z własnym ojcem, a po jego śmierci z bratem, o władzę w Polsce.
Tak więc testament z roku 1138 miał na celu utrzymanie jedności politycznej kraju oraz zaniechania walki o władze między spadkobiercami Bolesław Krzywoustego. Wraz z jego śmiercią statut wydany przez księcia miał regulować sprawę następstwa tronu na dwóch zasadach – senioratu i pryncypatu.
Zasada pryncypatu oznaczała, że będzie zawsze jeden książę zwierzchni, nazywany seniorem. Osoba ta miała posiadać władzę najwyższą. Z drugiej strony zasada senioratu oznaczała, że panującym będzie zawsze najstarszy przedstawiciel dynastii Piastów. W myśl testamentu, każdy princeps powinien w praktyce być seniorem i na odwrót – każdy senior powinien być princepsem. Teoretycznie obie zasady wprowadzone na mocy testamentu powinny stanowić jedność.
Do uprawnień princepsa – seniora należało reprezentowanie kraju na zewnątrz, prowadzenia polityki zagranicznej w imieniu całego państwa. Tylko senior posiadał zwierzchność nad resztą dzielnic oraz dowództwo nad armią w wypadku wojny. Poza tym posiadał prawo inwestytury dostojników kościelnych, utrzymywania załóg wojskowych w głównych grodach swoich braci oraz decydował o obsadzaniu urzędów państwowych i kościelnych.
Senior – priceps miał pod swoim zwierzchnictwem dzielnice senioralną ze stolicą w Krakowie. Miała ona przechodzić po śmierci pod władzę kolejnego seniora. W jej skład wchodziły Małopolska, Pomorze Wschodnie, zachodnia część Kujaw oraz część Wielkopolski. Oprócz tego princeps posiadał zwierzchność nad Pomorzem Zachodnim. Reszta ziem została podzielona między synów Bolesław Krzywoustego, z czego każdy otrzymał określoną dzielnice przekazywaną dziedzicznie.
Pierwszym seniorem został Władysław II (Wygnaniec). Jednak już w roku 1146 został wygnany z Polski przez swoich młodszych braci. Kolejnym według zasady starszeństwa, był Bolesław Kędzierzawy. Było to pierwsze osłabienie zasady senioratu. Książęta uznali wówczas, że odnosi się ona tylko do obecnych i sprawujących władzę w kraju.