Prehistoria (łac. præ - przedrostek oznaczający uprzedniość, „przed”, „wcześniej”) - najdłuższa era w dziejach ludzkości, od pojawienia się pierwszych człowiekowatych na terenach dzisiejszej Afryki (ok. 4 mln lat temu) do wynalezienia pisma.
Prehistoria dzieli się na trzy epoki:
• Epoka kamienia (ok. 2 mln lat - 3400/2000 r. p.n.e.)
• Epoka brązu (ok. 3400 - ok. 1200/750 r. p.n.e.)
• Epoka żelaza (ok. 1200 p.n.e. do starożytności)
Epoka kamienia dzieli się na trzy okresy:
• Paleolit (ok. 2 mln lat - ok. 11000 r. p.n.e.)
• Mezolit (ok. 10000 - ok. 5000 r. p.n.e.)
• Neolit (ok. 9000 - ok. 3400/2000 r. p.n.e.)
Najistotniejszy element, ściśle związany ze wszystkim epokami Prehistorii, to rozwój człowieka. Od Australopiteków pierwszych hominidów (istot człowiekowatych) powstałych około 5 milionów lat temu w Afryce. W wyniku dalszej ewolucji, wykształcił się Homo Habilis (człowiek zręczny), który potrafił wytwarzać proste narzędzia kamienne. Kolejną formą ewolucyjną był Homo Erectus (człowiek wyprostowany), powstał około 1,8- 1,7 mln lat temu. Jako pierwszy potrafił posługiwać się ogniem. Potomkami Homo Erectus są Neandertalczyk oraz Człowiek współczesny. Neandertalczyk zasiedlił Azję i Europę, był pierwszym człowiekowatym, który posługiwał się mową. Wszystkie istoty przedludzkie prowadziły zbieracko- łowiecki tryb życia. Wraz z następstwem kolejnych epok, gatunki hominidów stawały się coraz wyższe oraz zwiększała się objętość ich czaszek. Ekspansja Homo Sapiens Sapiens (Człowieka współczesnego) - rozpoczęła się 60- 50 tyś lat temu.
Fazy Antrpogenezy
• Australopitek
Pojawił się 5 mln lat temu, wielkość mózgu 450 cm3, wzrost ok. 130 cm.
Szczątki odkryto w Afryce (dzisiejszej Etiopii i Kenii).
• Homo Habilis
Pojawił się 2 mln lat temu, wielkość mózgu 600 cm3, wzrost ok. 130 cm.
Szczątki odkryto w Afryce (dzisiejszej Tanzanii).
• Homo Erectus
Pojawił się 1,7 mln lat temu, wielkość mózgu 1100 cm3, wzrost ok. 160 cm.
Szczątki odkryto na wszystkich kontynentach.
• Neandertalczyk
Pojawił się 200 tyś. lat temu, wielkość mózgu 1500 cm3, wzrost ok. 160 cm.
Szczątki odkryto w Azji i Europie.
• Homo Sapiens
Pojawił się 40 tyś. lat temu (Europa) wielkość mózgu 1500 cm3, wzrost ok. 175 cm.
Szczątki odkryto na wszystkich kontynentach.
Najważniejsze dla człowieka zmiany zaszły w neolice (tzw. Rewolucja neolityczna), kiedy zaczął on prowadzić osiadły tryb życia. Rozwinęła się uprawa roli i hodowla zwierząt, człowiek wynalazł garncarstwo, tkactwo oraz handel dalekosiężny. W kolejnych epokach rozpoczął obróbkę metalu (od II tyś p.n.e. do XII w. n.e.). Rozwój metalurgii doprowadził do odkrycia żelaza (od II tyś p.n.e. do XII w. n.e.). Prehistoria kończy się wraz z wynalezieniem pisma, co dla każdej kultury działo się w innym momencie. Pismo powstało jako daleka konsekwencja rewolucji neolitycznej.