Epoka żelaza (ok. 1200 r. p.n.e. do starożytności), to ostania epoka w prehistorii, po epoce brązu, w której żelazo stało się głównym surowcem w wytwarzaniu narzędzi. Ramy czasowe uzależnione są od stref geograficznych i rozwoju gospodarczego. Najstarsze wyroby z kutego żelaza (głównie pochodzenia meteorytowego), pochodzą z XV i XIV wieku p.n.e. z terenów zamieszkałych przez ludność państwa Hetytów (najstarszy lud indoeuropejski). Po roku 1180 r. p.n.e. żelazo przez Palestynę dotarło do Egiptu i dalej do Mezopotamii i Iranu. Do Indii dotarło ok. 500 r. p.n.e., w Chinach pojawiło się ok. 200 r. n.e. (epoka Han), a do Japonii dotarło ok. 300 r. n.e.. W Europy żelazo znane było już w epoce brązu, gdzie dotarło przez tereny półwyspu Bałkańskiego oraz Kaukaz.
Wczesna faza epoki żelaza w większej części Europy, to tzw. okres halsztacki (ok. 750 – 400 r. p.n.e.), nazywany też wczesną epoko żelaza oraz okres lateński (ok. 400 r. p.n.e. - początek n.e.). Do rozpowszechniania żelaza w Europie przyczyniły się znacząco ludy greckie i italskie. Kolejne okresy, to rzymski (okres wpływów rzymskich) datowany na początek n.e. - 2. połowa IV w., następnie okres wędrówek ludów, uważany też za kontynuacje okresu rzymskiego, datowany na 2. połowę IV w. - 2. połowa VI w. oraz okres wczesnośredniowieczny, datowany na 2. połowę VI w. - XIII w. Znaleziska archeologiczne z Europy wskazują na silny i zhierarchizowany porządek społeczny z rolnikami, robotnikami najemnymi, a także z dobrze zorganizowanymi jednostkami militarnymi.
W Afryce epoka żelaza rozpoczęła się na obszarze dzisiejszej Nubii, Sudanu oraz Libii już ok. VI w. p.n.e.. W zachodniej Afryce pojawiło się ok. I tysiąclecie p.n.e., wraz z kolonizacją fenicką. Rozwój metalurgii na kontynencie Afrykańskim wiąże się z plemionami Bantu, wpływami Arabów i Indusów. Reszta kontynentów, w tym głównie Australia i Ameryka, poznały żelazo po przybyciu kolonizatorów z Europy.