Postawy liturgiczne
W liturgii można przyjąć pięć postaw: postawę stojącą, klęczącą, siedzącą, leżenie krzyżem oraz procesję (kroczenie).
Postawa stojąca
Postawa stojąca jest przede wszystkim zewnętrznym wyrazem szacunku dla Boga jako najwyższego Pana i Stwórcy. Interpretuje się ją także jako znak dziękczynienia i radości z odkupienia. Wyraża również gotowość do wypełniania woli Bożej i czynne zaangażowanie. W czasie liturgii Mszy Świętej wierni powinni ją przyjmować:
- od początku Mszy Świętej aż do kolekty włącznie;
- od śpiewu Alleluja przed Ewangelią aż do zakończenia Ewangelii;
- podczas wyznania wiary i modlitwy powszechnej;
- podczas procesji z darami ofiarnymi;
- od wezwania kapłana Módlcie się, aby moją i waszą ofiarę... aż do Baranku Boży włącznie (z wyjątkiem modlitwy epikletycznej i słów przeistoczenia);
- podczas Modlitwy po Komunii św. oraz obrzędów zakończenia.
Postawę stojącą zachowuje się także podczas pieśni ewangelicznych, czyli Pieśni Zachariasza (Benedictus), Pieśni Maryi (Magnificat) i Pieśni Symeona (Nunc dimittiś).
Postawa klęcząca
Postawa klęcząca ma w liturgii chrześcijańskiej znaczenie pokutne i błagalne, dlatego przyjmuje się ją w czasie sakramentu pokuty. Podobnie jak postawa stojąca, jest również oznaką szacunku. Człowiek klęczący wyraża swoją małość i niegodność wobec Boga oraz wielbi Go, adoruje. W czasie Mszy świętej postawa klęcząca obowiązuje w trzech momentach:
1) podczas Modlitwy eucharystycznej, po śpiewie: Święty, Święty, Święty…
2) na słowa: Oto Baranek Boży ... Panie, nie jestem godzien...
3) w czasie adoracji Najświętszego Sakramentu
Od postawy klęczącej odróżnia się tzw. przyklęknięcie, które jest jednym z gestów liturgicznych.
Postawa siedząca
Postawa siedząca wyraża skupienie i sprzyja rozważaniu słowa Bożego. Taką postawę powinien przyjąć wobec Pana słuchający uczeń. Wierni mogą siedzieć:
- podczas czytań mszalnych (z wyjątkiem Ewangelii), psalmu responsoryjnego i kazania (homilii);
- podczas przygotowania darów ofiarnych;
- podczas rozdawania Komunii św. i milczenia po Niej;
- w czasie ogłoszeń parafialnych.
Ludzie w starszym wieku, słabi i chorzy mogą siedzieć w czasie całej Mszy św.
Leżenie krzyżem
Leżenie krzyżem, tzw. prostracja, stanowi wyraz najgłębszej adoracji oraz pokuty. Jest symbolem uniżenie siebie wobec Majestatu Bożego. Człowiek leżący krzyżem całkowicie oddaje się Bogu.
W czasie Liturgii Mszy św. leżenie krzyżem nie jest wymagane od wiernych świeckich. Natomiast jest to postawa przyjmowana przez kapłana na początku ceremonii Wielkiego Piątku. Również osoby, które otrzymują święcenia, padają na twarz i leżą krzyżem podczas śpiewania Litanii do Wszystkich Świętych. Podobny zwyczaj panuje w wielu zgromadzeniach zakonnych.
Procesja
Procesja jest formą postawy polegającą na byciu w nieustannym ruchu, kroczeniu (łac. procedare – iść, kroczyć). Symbolizuje pielgrzymkę z Chrystusem i za Chrystusem.
W liturgii Mszy św. wyróżnia się procesję wejścia, procesję z ewangeliarzem do ambony, procesję wiernych z darami, procesję komunijną oraz procesję wyjścia.
W liturgii Kościoła, poza Mszą św., występują tzw. procesje eucharystyczne. Ich pojawienie się datowanie jest na XIV w. W ich czasie niesiony jest w monstrancji Najświętszy Sakrament. Zalicza się do nich: procesję Bożego Ciała, procesję po sumie odpustowej oraz procesję rezurekcyjną.
Gesty liturgiczne
Do gestów liturgicznych należą: pokłon, podnoszenie oczu, pocałunek pokoju, znak pokoju, nałożenie rąk, wzniesienie rąk, złożenie rąk, znak krzyża, przyklęknięcie oraz bicie się w pierś.
Pokłon
W liturgii Kościoła pokłon wyraża
