Polskie Stronnictwo Ludowe - historia, program, założyciel i przywódcy

Oprócz dwóch silnych opcji politycznych, jakimi była prawica (reprezentowana przez Endecję) i lewica (reprezentowana m.in. przez PPS i SDKPiL), w Polsce powstał też trzeci, silny ruch polityczny, nazywany często ludowym. W przeciwieństwie do pozostałych dwóch, koncentrował się głównie na poprawie istniejącej sytuacji na wsi, będąc w swoim programie znacznie bardziej konkretny niż pozostałe dwie frakcje.

Do powstania pierwszej polskiej partii chłopskiej doszło w roku 1895 w Galicji, w Rzeszowie. Początkowo nowy twór polityczny nosił nazwę Stronnictwo Ludowe, która została zmieniona w 1903 roku na Polskie Stronnictwo Ludowe. Partia ta dosyć prędko przeżyła szybki rozwój, udało jej się też wprowadzić swoich przedstawicieli do autonomicznego rządu Galicji. PSL posiadał w swoim programie hasła dążenia do niepodległości Polski, jednakże nie zawsze były one tak silnie akcentowane jak pozostałe aspekty działalności. PSL dążył do znaczącej poprawy poziomu edukacji i standardu życia chłopów galicyjskich. Do głównych postulatów Stronnictwa należało polepszenie edukacji, zwiększenie roli wsi w życiu publicznym, przeprowadzenie reform agrarnych zwiększających wielkość chłopskich gospodarstw i ich unowocześnienie.

W latach 1911 – 1913 PSL przeżywał ciężki okres, doszło do szeregu konfliktów ideologicznych w samym łonie partii. Z tego też powodu od partii oderwało się kilka mniejszych grup, które utworzyły własne organizacje polityczne. Były to PSL – Zjednoczenie Niezależnych Ludowców, „PSL – Lewica” i „PSL – Piast”. „Oryginalny” PSL pozostawał mimo to najsilniejszą partią i jako taki prowadził swoją działalność zarówno w latach wojny, jak i w odrodzonej po 1918 roku Rzeczpospolitej.

Do najważniejszych członków ugrupowania należy zaliczyć Jakuba Bojkę, Karola Lewakowskiego, Henryka Rewakowicza, Jana Stapińskiego, Wincentego Witosa i Bolesława Wysłoucha.