Mitoza jest to podział komórki macierzystej, któremu towarzyszy precyzyjne rozdzielenie chromosomów do dwóch komórek potomnych. W wyniku mitozy z jednej komórki diploidalnej powstają dwie komórki diploidalne, a z jednej komórki haploidalnej powstają dwie komórki haploidalne.
Mitoza zachodzi w komórkach somatycznych, czyli we wszystkich komórkach ciała z wyjątkiem komórek macierzystych gamet (zwierzęta, człowiek) oraz zarodników (rośliny, grzyby). Podziały mitotyczne zachodzą stale w organizmach prowadzą do ich wzrostu i regeneracji (np. gdy uzupełniane są zasoby komórek naskórka).
Jeszcze przed rozpoczęciem mitozy, w interfazie (faza S cyklu komórkowego) następuje podwojenie zawartości DNA w jądrze komórkowym.
W czasie mitozy wyróżniamy cztery charakterystyczne etapy: profazę, metafazę, anafazę i telofazę.
Profaza:
• w wyniku kondensacji chromatyny pojawiają się chromosomy (chromosom składa się z dwóch chromatyd połączonych centromerem)
• formułuje się wrzeciono podziałowe
• zanika jąderko i otoczka jądrowa
Metafaza
• następuje przyłączenie centromerów chromosomów do włókien wrzeciona podziałowego
• chromosomy ustawiają się w płaszczyźnie równikowej wrzeciona
Anafaza
• następuje podział centromerów i rozdzielenie chromatyd siostrzanych na chromosomy potomne
• chromosomy potomne wędrują do przeciwległych biegunów komórki (w wyniku skracania włókien wrzeciona podziałowego)
Telofaza
• wokół dwóch zespołów chromosomów tworzy się otoczka jądrowa (wyodrębnienie jąder potomnych)
• chromosomy ulęgają dekondensacji (tworzą się nici chromatynowe)
• pojawia się jąderko
Po zakończeniu mitozy rozpoczyna się cytokineza.
 |
|
Schemat mitozy/Mrklts (02.07.2008)/commons.wikimedia.org |
Cytokineza w komókrach zwierzęcych
W komórkach zwierzęcych pierścień zaciskowy (zbudowany z mikrofilamentów aktynowych) kurcząc się prowadzi do powstania przewężenie zwanego bruzdom podziałową. W wyniku stopniowego pogłębiana się bruzdy podziałowej dochodzi do podziału komórki na dwie komórki potomne.
Cytokineza w komórkach roślinnych
W komórkach roślinnych cytokineza rozpoczyna się już w telofazie. Powstaje fragmoplast (zbudowany z mikrotubul), który służy za rusztowanie dla nowo powstającej ściany komórkowej. W wyniku zlania się pęcherzyków (produkowanych przez Aparat Golgiego) tworzy się plazmolemma obu potomnych komórek oraz przegroda pierwotna (którą tworzą pektyny zawarte w pęcherzykach). Na obszarze przegrody pierwotnej tworzy się blaszka środkowa, a po obu jej stronach powstają ściany pierwotne.