Pozytywne znaczenie płazów:
1. Płazy są ważnym ogniwem wielu łańcuchów troficznych. Z jednej strony stanowią dużą grupą konsumentów odżywiających się głównie bezkręgowcami (owadami, ślimakami, pająkami, dżdżownicami) oraz drobnymi kręgowcami. Z drugiej zaś same (zarówno dorosłe płazy jak i ich larwy) są źródłem pokarmu dla wielu zwierząt (głównie ryb, ptaków i ssaków). Obecność płazów jest więc bardzo ważna w zachowaniu równowagi biologicznej.
2. Płazy są doceniane przez człowieka szczególnie ze względu na to, że zjadają a więc niszczą owady będące szkodnikami, które są uciążliwe dla człowieka (owady niszczące uprawy, roznoszące choroby i powodujące bolesne ukąszenia).
3. Niektóre gatunki płazów (żab i salamander) są wykorzystywane w celach konsumpcyjnych np. żabie udka są przysmakiem we Francji a salamandra olbrzymia jest spożywana w Chinach i Japonii.
Żabie udka |
4. Płazy są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia środowiska i wzrost promieniowania UV, które w dużym stopniu pochłaniają przez nagą skórę. Mogą więc służyć jako wskaźnik czystości środowiska (ich słaba kondycja świadczy o złym stanie naszego otoczenia).
5. Substancje chemiczne produkowane przez gruczoły skórne płazów znalazły zastosowane w medycynie naturalnej i farmakologii m.in. do produkcji środków przeciwbólowych i pozyskiwania substancji o działaniu bakterio- i grzybobójczym.
6. Żaby wykorzystywane są w różnych badaniach laboratoryjnych (np. jaja żab w embriologii).
7. Jad pozyskiwany ze skóry drzewołaza karłowatego (zwanego te żabą strzałkową) wykorzystywany jest przez Indian do zatruwania strzałek dmuchawek służących do polowań.
8. Żaba szponiasta (Xenopus laevis) była stosowna dawniej w USA jak naturalny test ciążowy.
Negatywne znaczenie płazów:
1. W stawach hodowlanych płazy niszczą młode rybki powodując tym samym duże straty gospodarcze.
2. Niektóre gatunki żab (np. drzewołazy żyjące w Amazonii) produkują silnie toksyczną substancję, która może być niebezpieczna dla człowieka.
Ochrona płazów:
W ostatnich latach znacznie zmalała liczba płazów na całym świecie. W naszym kraju płazy spotykane są coraz rzadziej, dlatego wszystkie gatunki są pod ochroną.
Lista płazów objętych ochroną:
• salamandra plamista
• traszka zwyczajna
• traszka grzebieniasta
• traszka górska
• traszka karpacka
• kumak nizinny
• kumak górski
• grzebiuszka ziemna
• ropucha szara
• ropucha zielona
• ropucha paskówka
• rzekotka drzewna
• żaba dalmatyńska
• żaba moczarowa
• żaba trawna
• żaba jeziorkowa
• żaba wodna
• żaba śmieszka
Do najważniejszych przyczyn związanych ze zmniejszeniem się liczby płazów zaliczamy:
• zanik zbiorników wodnych (niewielkie zbiorniki wodne zanikają na skutek obniżenia poziomu wód gruntownych i małej ilości opadów, duże są często są zasypywane przez rolników w celu zwiększenia terenu pod uprawy);
• zanieczyszczenie zbiorników wodnych (głównie przez środki ochrony roślin, nawozy z pól uprawnych oraz ścieki komunalne);
• osuszanie podmokłych łąk i pól oraz terenów bagnistych;
• wypalanie traw;
• wzrost promieniowania UV;
• rozprzestrzenianie się chorób (głownie grzybicy);
• zwiększający się ruch uliczny oraz budowa nowych dróg;
• zwiększenie się liczebności naturalnych drapieżców (jenot, norka);
• bezmyślne zabijanie płazów;
Sposoby ochrony polegają głównie na:
• działaniach formalnoprawnych (różne formy ochrony);
• tworzeniu nowych siedlisk;
• ochronnie szlaków wędrówek płazów (budowa przepustów pod drogą, stawianie płotków wzdłuż pobocza);
Taśmy uniemożliwiające wkroczenie żab na jezdnię. |
• edukacja społeczeństwa;