Rozwój nagonasiennych na przykładzie sosny:
Sosna jest rośliną jednopienną. Dojrzały sporofit wytwarza szyszki (kwiaty) męskie i szyszki (kwiatostany) żeńskie. Szyszki męskie składają się z mikrosporofili zwanych pręcikami, które zawierają dwa mikrosporangia, czyli worki pyłkowe.
![]() |
Kwiaty żeńskie z pyłkiem/Beentree (23.05.2006)/commons.wikimedia.org |
Wewnątrz worków pyłkowych rozwijają się mikrospory tzw. ziarna pyłku, które zaopatrzone są w dwie komory powietrze ułatwiające im przenoszenie przez wiatr.
![]() |
Ziarno pyłku u sosny zwyczajnej/Panek (2007.02.11)/commons.wikimedia.org |
W każdym ziarnie pyłku rozwija się haploidalny gametofit męski, który początkowo pozostaje pod osłoną macierzystej zarodni. Przedrośle męskie jest silnie zredukowane, składa się przede wszystkim z dwóch dużych komórek – generatywnej i wegetatywnej oraz niewielkich komórek przedroślowych.
Szyszka żeńska składa się z owocolistków zwanych także łuskami nasiennymi, na których leżą dwa nagie zalążki (stad nazwa nagozalążkowe).
![]() |
Kwiatostan męski/Beentree (23.05.2006)/commons.wikimedia.org |
Pojedynczy zalążek utworzony jest z makrosporangium (ośrodka) otoczonego osłonką, w której na szczycie znajduje się niewielki otwór, czyli okienko. Wewnątrz makrosporangium rozwijają się cztery haploidalne makrospory, z których pozostaje tylko jedna (trzy pozostałe ulegają degeneracji). Z pojedynczej makrospory, która zajmuje prawie całe wnętrze ośrodka rozwija się zredukowany haploidalny wielokomórkowy gametofit żeński. Przedrośle żeńskie prawie w całości wypełnione jest substancjami pokarmowymi, w jego szczytowej części znajdują się dwie rodnie, które zawierają po jednej komórce jajowej.
Ziarno pyłku, które uwalniane jest z worków pyłkowych wraz z wiatrem przenoszone jest na okienko zalążka – dochodzi do zapylenia. Następnie ziarno pyłku zaczyna kiełkować – ściana mikrospory pęka a z komórki wegetatywnej wytarzana jest łagiewka pyłkowa, która wrasta do ośrodka. Tutaj dopiero komórka generatywna dzieli się na dwie jądra plemnikowe, czyli zredukowane gamety męskie zwane komórkami plemnikowymi. Tylko jedna komórka plemnikowa (druga obumiera) łączy się z komórką jajową dając zygotę, z której rozwija się zarodek, czyli młody sporofit składający się z zawiązka korzenia, pędu i liścieni. Jest on zamknięty w osłonce zalążka, która po zapłodnieniu twardniej i przekształca się w łupinę nasienną. Ośrodek zanika a gametofit żeński przekształca się w bielmo pierwotne, które stanowi materiał zapasowy dla rozwijającego się zarodka. W ten sposób powstaje nasienie, które u sony zapatrzone jest w skrzydełko. Nasiona nagonasiennych spoczywające na łusce nasiennej nie są niczym okryte (są nagie – stąd nazwa nagonasienne). Sporofit u sosny przechodzi w okres spoczynku. Gdy nasiona dojrzeją (u sosny cały cykl rozwojowy trwa 3 lata) wysypują się, a jeśli trafią na dogodne warunki kiełkują w nową roślinę.