Budowa nasiona
Nasiona stanowią formy przetrwalnikowe roślin, ich głównym zadaniem jest rozmnażanie oraz rozprzestrzenianie. Po zapłodnieniu zalążka dochodzi do powstania nasiona. Dodatkowo w jego skład wchodzi także zarodek rośliny, który posiada materiał genetyczny obydwu osobników rodzicielskich, tkanka zapasowa oraz łupina nasienna tworząca osłonkę. W zależności od liczby liścieni w nasieniu wyróżnia się rośliny jednoliścienne lub dwuliścienne. Materiał zapasowy, który jest niezbędny do przeprowadzenia wczesnych etapów rozwoju zarodka u roślin nagozalążkowych stanowi bielmo. W nasionach roślin okrytozalążkowych może występować jeden z trzech rodzajów materiału zapasowego: bielmo, obielmo oraz brak bielma, wówczas substancje odżywcze gromadzone są w liścieniach.
 |
|
A — łupina nasienna, B — bielmo, C — liścień, D — zarodek |
Czym jest bielmo?
W procesie podwójnego zapłodnienia u roślin okrytonasiennych po połączeniu jednego z jąder plemnikowych z wtórnym jądrem woreczka zalążkowego powstaje triploidalne bielmo. Głównymi składnikami, które są magazynowane w bielmie, są: skrobia, białka oraz oleje.
Ze względu na rodzaj tkanki, w którym magazynowane są materiały zapasowe nasiona, wyróżnia się:
- nasiona bielmowe — w których niewielki zarodek otoczony jest bielmem, tkanką powstałą w wyniku podwójnego zapłodnienia wtórnego jądra woreczka zalążkowego z jednym jądrem plemnikowym
- nasiona bezbielmowe — w których bielmo zostało zużyte we wczesnych etapach rozwoju zarodka, a samo nasiono zbudowane jest z dużych i grubych liścieni, pełniących rolę organów spichrzowych,
- nasiona obielmowe — gdzie poza bielmem występuje obielmo, czyli otoczka bielma, tkanka zapasowa znajdująca się między łupiną nasienia a bielmem. Podczas rozwoju nasiona obielmo powstaje z komórek ośrodka.
Podział nasion ze względu na magazynowany materiał
Nasiona mączyste – podstawowy materiał stanowi skrobia
Nasiona oleiste – podstawowym materiałem są tłuszcze (stanowią większość nasion)
Ponadto nasiona zawierają sole mineralne w postaci jonów: magnezu, wapnia oraz potasu.