Rośliny wykształciły różne sposoby rozsiewania nasion w celu zapewnienia jak największych szans na rozmnażanie. Jako główne kategorie wyróżnia się autochorię oraz allochorię. Autochoria to inaczej samosiewność, roślina rozsiewa nasiona używając własnych sił i mechanizmów. Ten proces nie umożliwia jednak przeniesienia nasion na duże odległości, zazwyczaj spadają one blisko rośliny macierzystej. Allochoria jest przeciwieństwem autochorii – polega ona na obcosiewności czyli wykorzystaniu czynników zewnętrznych do rozprzestrzeniania nasion.
Rodzaje autochorii
• blastochoria – pędy z obecnymi nasionami rozrastają się na konkretne odległości. Pędy podziemne do 10 metrów, natomiast pędy nadziemne do 2 metrów,
• ballochoria – nasiona rozsiewane są za pomocą eksplozji. Owocnia, w której znajdują się nasiona jest naprężona i w skutek zmiany turgoru w komórkach, lub uszkodzenia mechanicznego dochodzi do uwolnienia nasion na znaczną odległość. Rośliną używającą tego sposobu do rozsiewania jest niecierpek pospolity,
• herpochoria – diaspory wykonują ruchy pełzające pod wpływem zmian wilgotności. Często wyposażone są we włoski, które wspomagają ten ruch. Przykładem rośliny jest jęczmień.
Rodzaje allochorii
• anemochoria – czynikiem przenoszącym jest wiatr, przykładem są nasiona mniszka lekarskiego określane jako „dmuchawce”, które za pomocą aparatu lotnego w postaci puchu unoszone są z wiatrem,
• hydrochoria – nasiona przenoszone są przez wodę. Dotyczy to wody morskiej, kropli deszczczu lub wody płynącej. Za pomocą tego sposobu rozprzestrzenia się palma kokosowa docierając na odległe wyspy,
• antropochoria – nasiona przenoszone przez człowieka celowo lub przypadkowo,
• zoochoria – nasiona przenoszone przez zwierzęta zarówno przez układ pokarmowy, przypadkowo lub przyczepione do sierści. Owoce łopianu na zewnątrz posiadają wiele haczyków, które umożliwają przyczepienie się do sierści i wędrowanie wraz ze zwierzęciem.
Wyróżnia się także rodzaje zoochori w zależności od gatunku zwierzęcia, które roznosi nasiona:
• ornitochoria – rozsiewanie przez ptaki,
• chiropterochoria – rozsiewanie przez nietoperze
• myrmekochoria – rozsiewanie przez mrówki
Owoce łopianu |