Nagonasienne dzielimy na dwie zasadnicze grupy: nagonasienne drobnolistne i wielkolistne.
Nagonasienne drobnolistne:
• zdrewniałe łodygi, silnie przyrastające na długość;
• drewno zbudowane z cewek zawiera niewiele promieni miękiszowych – jest spójne i wytrzymałe;
• liście drobne, zazwyczaj niepodzielne;
• system korzeniowy palowy;
• to najczęściej duże drzewa, rzadziej krzewy;
Do nagonasiennych drobnolistnych zaliczamy:
1. miłorzębowe – to rośliny, który żyły w dawnych epokach (szczyt rozwoju osiągnęły w mezozoiku), obecnie reprezentowane przez tylko jeden gatunek – miłorząb dwuklapkowy, który jest potężnym drzewem o wachlarzykowatych liściach z dychotomiczną blaszką, dziko żyje tylko w Chinach;
 |
|
Liście miłrzębu dwuklapowego/James Field (13.03.2008)/ |
2. kordaitowe – to rośliny, z których prawdopodobnie wywodzą się szpikowe, wymarły w permie, były to bardzo wysokie drzewa o dużych lancetowatych liściach i kwiatach w postaci kotkowatych kwiatostanów;
3. szpilkowe – to najliczniejsza grupa z pośród nagozalążkowych (licząca około 600 gatunków) reprezentowana głównie przez duże drzewa (o najczęściej nierozgałęzionym pniu) rzadziej przez krzewy; szpilkowe posiadają drobne, niepodzielne liście w postaci igieł lub łusek, które nie opadają na zimę i są długowieczne (u naszych rodzimych gatunków tylko modrzew zrzuca liście na zimę); pędy mogą być zróżnicowane na długopędy i krótkopędy; kwiaty rozdzielnopłciowe, wiatropylne, charakterystyczne dla wielu iglastych zdrewniałe szyszki to przekształcone kwiaty żeńskie; przedstawiciele: świerk pospolity, sosna pospolita, jodła pospolita, modrzew europejski, cis, limba, kosodrzewina, jałowiec pospolity, żywotnik (tuja);
 |
|
Sosna górska/Radomil (20.03.2005)/ |
Nagonasienne wielkolistne:
• łodygi wykazują słaby przyrost na grubość;
• drewno zbudowane z cewek (rzadziej naczyń) zawiera dużo promieni miękiszowych – jest luźne i mniej wytrzymałe niż drewno drobnolistnych;
• liście duże pierzasto podzielone;
• większość przedstawicieli wyginęła pod koniec ery mezozoicznej, obecnie reprezentowane przez 180 gatunków żyjących w tropikach;
Do nagonasiennych wielkolistnych zaliczamy:
• paprocie nasienne – wymarły w połowie mezozoiku; były to formy drzewiaste (o znacznym przyroście na grubość) i pnącza; liście wyglądem przypominały pierzaste liście paprotników; wytarzały zalążki i nasiona;
 |
| Skamieniałości Neuropteris ovata |
• sagowce – rośliny o zdrewniałym pędzie i zróżnicowanym wyglądzie (krótkie pnie zakończone pióropuszem liści, smukłe drzewa wyglądem przypominające palmy); kwiaty żeńskie mogą mieć postać olbrzymich szyszek ważących nawet 40 k; liście duże, pierzasto podzielone; zapłodnienia dokonują uwicione plemniki;
 |
|
Sagowiec odwinięty/Cookie (06.11.2005)/commons.wikimedia.org |
• benetyty – wymarły pod koniec mezozoiku; wyglądem przypominały sagowce; posiadały obupłciowe kłosy zarodnionośne z zaczątkowym okwiatem;
 |
| Skamieniałość Anomozamites/Massimiliano Violante (29.11.2008)/commons.wikimedia.org |
• gniotowe – to niewielka reliktowa grupa nagozalążkowych, które mają wiele cech wspólnych z okrytozalążkowymi (drewno zbudowane z naczyń, zredukowane przedrośla, nieruchome gamety, kwiaty obupłciowe, owadopylność, naprzeciwległy układ liści), maja gruby skrócony pień (welwiczja przedziwna) lub są pnącymi lianami;
 |
|
Welwiczja przedziwna/Flickr (08.05.2007)/commons.wikimedia.org |