Mechanizmami zaliczanymi do odpowiedzi swoistej (nabytej) jest odporność komórkowa oraz odporność humoralna. Te dwa rodzaje mechanizmów warunkowane są przez leukocyty, które mają zdolność do pochłaniania, a następnie do wewnątrzkomórkowego trawienia i niszczenia patogenów. Limfocyty T oraz limfocyty B współdziałają ze sobą oraz z leukocytami biorącymi udział w odpowiedzi wrodzonej.
Odpornośc humoralna – charakterystyka
W odporności humoralnej udział biorą limfocyty B. Znajdujący się w ich błonie receptor łączy się z antygenem. Jednak, aby doszło do całkowitej aktywacji limfocytu B, wymagana jest obecność limfocytów T pomocniczych (Th). Ich obecność jest konieczna, ponieważ produkują one interleukiny pobudzające limfocyty B do podziałów, a w dalszej kolejności do różnicowania się. Dzięki temu powstaje duża liczba komórek produkujących przeciwciała. Przeciwciała łączą się z antygenem, który następnie ulega opsonizacji i zostaje zniszczony w procesie fagocytozy prowadzonej przez komórki żerne. W procesie różnicowania powstają także komórki pamięci, które zapamiętują strukturę antygenu. Ten rodzaj odpowiedźi odpornościowej występuje podczas infekcji bakteryjnych.
Odporność komórkowa – charakterystyka
Jest ona uzupełnieniem odpowiedźi humoralnej. Udział w tym mechaniźmie biorą limfocyty T cytotoksyczne (Tc), które uprzednio zostały aktywowane interleukinami produkowanymi przez limfocyty Th. Limofcyty Tc rozpoznają konkretny antygen i pobudzają komórkę, na której ten patogen jest obecny do apoptozy. W ten sposób dochodzi do zniszczenia patogenu. W tym zjawisku mogą pomagać makrofagi pobudzone przez cytokiny produkowane przez limfocyty Th. Ten rodzaj odpowiedzi odpornościowej jest charakterystyczny dla infekcji wirusowych oraz odrzucania przeszczepu, a także odpowidzialna jest za odczyn zapalny.