Zdrowie – to stan organizmu, który charakteryzuje nie tylko brak chorób, ale ogólne dobre samopoczucie (pod względem fizycznym, psychicznym i społecznym). Jednym z niezbędnych warunków do pozostania w dobrej kondycji jest zachowanie homeostazy, czyli równowagi wewnątrzustrojowej.
Choroba – to stan, w którym dochodzi do uszkodzenia organizmu lub zaburzenia jego funkcjonowania.
Choroby są wywoływane przez różne czynniki, które możemy podzielić na:
• biologiczne – bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty zwierzęce, priony, pyłki kwiatów, jady zwierząt, trujące substancje pochodzenia roślinnego, wady genetyczne, procesy starzenia się organizmu;
• fizyczne – mechaniczne (urazy, rany), temperatura (oparzenia, odmrożenia) promieniowanie jonizujące (choroba popromienna), ciśnienie atmosferyczne (choroba dekompresyjna), hałas (uszkodzenie słuchu), energia elektryczna (porażenie prądem);
• chemiczne – zanieczyszczenie środowiska (powietrza, wód, gleby), lekarstwa, farby, lakiery, konserwanty, środki ochrony roślin, odczynniki chemiczne, alkohol metylowy, tlenek węgla;
• społeczne – niewłaściwe warunki bytowe, niezaspokojone potrzeby emocjonalne, stres wywołany np. złą atmosferą czy ciągłą rywalizacją np. w szkole, domu, pracy;
Klasyfikacja chorób człowieka:
1. Choroby cywilizacyjne – są wywołane nieprawidłowym stylem życia związanym z rozwojem cywilizacji i życiem w określonych warunkach (mało aktywny tryb życia, ciągły stres, niezrównoważone dieta, duży hałas, zanieczyszczenie środowiska). Do chorób cywilizacyjnych (klasyfikowanych czasem także jako choroby społeczne, z którymi są nieodłącznie związane) zaliczamy: nadciśnienie tętnicze, chorobę wieńcową, chorobę wrzodową, otyłość, alergie, nerwice, niektóre choroby psychiczne i nowotworowe.
2. Choroby społeczne – są to choroby przewlekłe i trudne w leczeniu, szeroko rozpowszechnione na świecie, które są związane z sytuacją społeczną w jakiej żyje człowiek. Lista tych chorób zmienia się na przestrzeni lat i jest wciąż otwarta. Obecnie zaliczamy tutaj: choroby układu krążenia, choroby weneryczne, choroby reumatyczne, cukrzycę, otyłość, uzależnienia (alkoholizm, nikotynizm, narkomanię).
3. Choroby zawodowe – są to choroby wywołane działaniem szkodliwych czynników występujących w miejscu pracy np. pylica płuc u górników.
4. Choroby zakaźne – są to choroby wywołane przez drobnoustroje (bakterie, wirusy, grzyby, priony), które łatwo przenoszone są pomiędzy organizmami w sposób bezpośredni lub pośredni. Do chorób zakaźnych zaliczamy m. in. grypę, odrę, ospę, cholerę.
5. Choroby pasożytnicze – są to choroby spowodowane obecnością pasożytów wewnątrz organizmu człowieka lub na jego powierzchni. Do chorób pasożytniczych zaliczamy m.in. tasiemczyce, glistnice, owsice, włośnice, świerzb.
6. Choroby genetyczne – są to choroby wywołane zmianami w obrębie genów lub chromosomów, które są dziedziczne (przekazywane z pokolenia na pokolenia). Do chorób genetycznych zaliczamy m.in. albinizm, daltonizm, hemofilię, fenyloketonurię, mukowiscydozę, zespół Downa.