Choroby zakaźne to grupa chorób sklasyfikowanych razem ze względu na swój charakter i drogę rozprzestrzeniania się. Stanowią one poważny problem dla społeczeństwa, gdyż zagrażają zdrowiu i życiu dużych grup ludzi. W przypadku zachorowań występujących na danym terenie w określonym czasie, w liczbie większej niż przewidywano mamy do czynienia z epidemią. Choroby zakaźne przenoszone są także wśród roślin i zwierząt. Choroby zakaźne wywoływane są czynnikami zakaźnymi lub produktami ich działalności (np. jad kiełbasiany).
Czynnikami infekcyjnym (zakaźnymi), czyli takimi który wywołuje chorobę mogą być:
• bakterie – wywołują choroby zakaźne ludzi (np. gruźlica, cholera), zwierząt (bruceloza) i roślin (np. zaraza ogniowa);
• wirusy – wywołują choroby zakaźne ludzi (np. odra, ospa), zwierząt (np. pryszczyca) i roślin (np. mozaika tytoniu);
• wiroidy – wywołują choroby zakaźne roślin wyższych np. wrzecionowatość ziemniaków;
• priony – powodują choroby zakaźne atakujące układ nerwowy ludzi i zwierząt np. choroba Creutzfeldta-Jakoba, choroba wściekłych krów;
• grzyby chorobotwórcze – wywołują grzybice skóry, paznokci i włosów;
Choroby zakaźnie dzielimy na:
• zaraźliwe, czyli takie, które łatwo przenoszą się pomiędzy osobnikami np. grypa, odra, ospa, cholera;
• niezaraźliwe, czyli takie, które nie przenoszą się z osób chorych na zdrowe osoby (np. tężec, czy zatrucie jadem kiełbasianym);
Choroby zakaźne mogą szerzyć się dwiema drogami:
• bezpośrednią np. z osoby na osobę przez bezpośredni kontakt (np. pocałunek, podanie ręki, kontakt seksualny), przez łożysko w czasie ciąży, w czasie ukąszeń i zadrapań przez zwierzęta, podczas przetaczania krwi itp.
• pośrednią np. drogą kropelkowo-powietrzną, pokarmowo-wodną, przez glebę, owady itp.