Układ limfatyczny, inaczej zwany układem chłonnym to system przewodów i naczyń, z których najdrobniejsze otwierające się do przestrzeni międzykomórkowych zbierają gromadzący się tam płyn tkankowy.
Elementy układu limfatycznego:
• naczynia limfatyczne – drobne naczynia włosowate przechodzą w naczynia coraz większe dochodzące do dwóch głównych przewodów: przewodu piersiowego i przewodu chłonnego prawego; naczynia limfatyczne warunkują jednokierunkowy przepływ limfy (od tkanek do naczyń żylnych), większe z nich zawierają zastawki; w momencie uszkodzenia naczyń limfatycznych dochodzi do nadmiernego gromadzenia się płynu tkankowego i obrzęków;
• przewód piersiowy – zbiera limfę z górnej lewej części ciała i całej dolnej części, uchodzi do żyły podobojczykowej lewej;
• przewód chłonny prawy – zbiera limfę z górnej prawej części ciała, uchodzi do żyły podobojczykowej prawej;
• węzły chłonne – to występujące w skupieniach struktury o średnicy od 2-30 mm, których wnętrze zbudowane jest z tkanki łącznej siateczkowatej; produkują limfocyty, bądź stanowią ich miejsce dojrzewania, tworzą barierę ochronną organizmu, bowiem są odpowiedzialne za wychwytywanie z limfy i unieszkodliwianie drobnoustrojów oraz substancji toksycznych, rozpoznają także komórki nowotworowe; w stanach zapalnych ulegają powiększeniu;
• grudki chłonne – skupienia tkanki limfatycznej występujące pojedynczo lub w zespołach w obrębie innej tkanki np. w błonie śluzowej języka;
• migdałki – skupienia tkanki limfatycznej występujące w obrębie języka, gardła, i podniebienia (migdałek językowy, gardłowy i migdałki podniebienie); niszczą drobnoustroje docierające do organizmu drogą pokarmową i oddechową; chronią układ oddechowy przed zakażeniami bakteryjnymi, często ulegają infekcji;
• grasica – jest narządem układu limfatycznego i dokrewnego; położona w śródpiersiu przednim; duża u noworodków i małych dzieci; od 12 roku życia zaczyna zanikać; grasica jest miejscem uczulania i uwalniania limfocytów typu T;
• śledziona – jest narządem układu limfatycznego i dokrewnego położonym w lewym podżebrzu; uczestniczy w procesach obronnych organizmu; spełnia szereg ważnych funkcji – produkuje czerwone i białe krwinki (w życiu płodowym) oraz monocyty i limfocyty (w życiu pozapłodowym), odpowiada za niszczenie krwinek i fagocytowane bakterie oraz ciał obcych.
 |
| Schemat układu limfatycznego człowieka. |
Funkcje układy limfatycznego:
• gromadzenie i oprowadzanie płynu tkankowego do krwi;
• wchłanianie lipidów z układu pokarmowego;
• obrona organizmu przed infekcjami (rola odpornościowa);
• pośredniczenie w wymianie substancji odżywczych między krwią a komórkami w miejscach pozbawionych własnych naczyń krwionośnych (np. w rogówce oka).