Oko jest to narząd receptorowym umożliwiającym odbiór wrażeń wzrokowych.
W skład narządu wzroku wchodzi:
• gałka oczna
• aparat ruchowy
• narządy dodatkowe
Budowa oka
Gałka oczna położona jest w kostnym wgłębieniu czaszki, czyli oczodole. Ma kształt zbliżony do kuli o średnicy około 25 mm. Ściana gałko ocznej zbudowana jest z sprężystej błony, którą można podzielić na trzy warstwy:
• zewnętrzną, którą stanowi błona włóknista
• środkową, którą stanowi błona naczyniowa
• wewnętrzną (czuciową), którą stanowi siatkówka
Błonę zewnętrzną tworzy pokrywająca przednią część oka rogówka oraz twardówka, która otacza tylną część oka, położoną od strony oczodołu. Rogówka jest uwypukloną przezroczystą warstwą, która przepuszcza i załamuje promienie świetlne. Pozbawiona naczyń krwionośnych, ale jest dobrze unerwiona, dzięki czemu pełni funkcje ochronne (przy dotknięciu reaguje bólem i łzawieniem). Twardówka to nieprzezroczysta, biała błona nadająca oku kształt i chroniąca go przed urazami. Zbudowana z włókien tkani łącznej, jest słabo unaczyniona i unerwiona.
Błona środkowa (naczyniowa) składa się z trzech części: naczyniówki, tęczówki i ciała rzęskowego. Przednią część błony naczyniowej stanowi tęczówka, która ku tyłowi przechodzi w naczyniówkę. Tęczówka przybiera postać barwnego pierścienia, wewnątrz którego znajduje się niewielki otwór, czyli źrenica. Mięśnie tęczówki zmieniając wielkość źrenicy regulują ilość światła wpadającego do wnętrza oka. Naczyniówka jak sama nazwa wskazuje zawiera liczne naczynia krwionośne, które odżywiają siatkówkę i dostarczają jej tlenu. Naczyniówka absorbuje nadmiar promieni świetlnych, dzięki czemu zapobiega powstawaniu obrazów wielokrotnych. Ciało rzęskowe otacza tęczówkę i łączy ją z naczyniówką. Zawiera mięśnie, które zmieniając kształt soczewki wpływają na ostrość widzenia.
Warstwę wewnętrzną ściany gałki ocznej stanowi siatkówka, która leży w jej środkowo-tylnej części. Na siatkówce skupiają się promienie świetlne i powstaje obraz, który jest rzeczywisty, pomniejszony i odwrócony. Siatkówka nazywana jest warstwą światłoczułą, ponieważ zawiera komórki światłoczułe – pręciki i czopki. Pręciki rozmieszczone są na obwodzie siatkówki i odpowiadają za widzenie czarno-białe. Są aktywne nawet przy słabym oświetleniu. Dzięki nim spostrzegamy ruch oraz kształt widzianych przedmiotów. Czopki warunkują widzenie kolorów w jasnym świetle. Wyróżniamy trzy rodzaje czopków wrażliwe na inne długości fal świetlnych o barwie czerwonej, zielonej i niebieskiej. Bodźce odbierane przez czopki przesyłane są nerwem wzrokowym w postaci impulsów nerwowych do kory mózgowej. Tutaj w ośrodku wzrokowym zlokalizowanym w płacie potyliczym są analizowane i powstają właściwe obrazy. Największe skupienie czopków znajduje się w środkowej części siatkówki na wprost źrenicy. Jest to obszar najlepszego widzenia zwany plamką żółtą. Miejsce, w którym nerw wzrokowy wychodzi z siatkówki to plamka ślepa. Nie zawiera komórek światłoczułych, dlatego jest niewrażliwa na światło.
W przedniej części oka tuż za tęczówką znajduje się soczewka – przezroczysty, dwuwypukły twór, który zbudowany jest z włókien białkowych otoczonych elastyczną torebką. Soczewka umocowana jest za pomocą wiązadeł i mięśni (m.in. miesień rzęskowy), które zmieniając jej kształt warunkują akomodację oka. Soczewka przepuszcza promienie świetlne i skupia je na siatkówce.
Wnętrze oka w przedniej części (przestrzeń pomiędzy rogówką, tęczówką a soczewką zwaną komorą przednią) wypełnia ciecz wodnista, a w tylnej (przestrzeń pomiędzy soczewka a siatkówką ) ciałko szkliste. Płyny te nadając jędrność gałce ocznej pomagają utrzymać jej prawidłowy kształt.
Aparat ruchowy oka stanowi 6 mięśni poruszających gałką oczną. Są to 4 mięsnie proste i 2 mięsnie skośne.
Narządy dodatkowe oka to : powieki, brwi, rzęsy, narząd łzowy oraz spojówka. Mają one znaczenie ochronne – powieki chronią przed urazami, brwi przed potem a rzęsy przed kurzem. Spojówka nawilża oko, a narząd łzowy produkuje łzy, dzięki którym z okaz usuwane są wszelkie zanieczyszczenia.
 |
|
Schemat budowy anatomicznej oka: |