Antropogeneza (gr. anthropos – człowiek, genesis – pochodzenie) – wyjaśnia filogenezę (podchodzenie) człowieka opisując procesy ewolucyjne, które doprowadziły do powstania współczesnego człowiek rozumnego (Homo sapiens sapiens).
Hominidy = człowiekowate (Hominidae) – jednostka systematyczna w randze rodziny (rodzina ssaków naczelnych), która została wyróżniona w celu podkreślenia możliwości istnienia hipotetycznego, wspólnego przodka dla szympansa i człowieka współczesnego.
Cechami charakterystycznymi dla hominidów są:
• zdolność do przyjmowania spionizowanej, dwunożnej postawy ciała;
• duża inteligencja;
• umiejętność posługiwania się narzędziami;
Hipotezy rodowodu człowieka:
• model ciągłości regionalnej (hipoteza multiregionalna, policentryczna) – zgodnie z tą hipotezą wszystkie populacje ludzkie człowieka współczesnego wywodzą się od Homo erectus. Teoria ta zakłada, że Homo erectus wyemigrował z Afryki około 1,5 miliona lat temu rozprzestrzeniając się po obszarze całego Starego Świata (region Europy i Azji). W wyniku równoległej ewolucji oddzielonych geograficznie populacji powstały populacje lokalne Homo sapiens. Dzięki zachowaniu łączności umożliwiającej przepływ genów utrzymały one jedność genetyczną.
• model jednego początku (hipoteza „pożegnania z Afryką”, arki Noego) – zgodnie z tą hipotezą Homo sapiens powstał w Afryce w wyniku specjacji, która zaszła w obrębie jednej populacji założycielskiej. Zasiedlenie Azji i Europy przez hominidy, będące w różnym stopniu rozwoju ewolucyjnego, miało charakter stopniowy. Na nowym obszarze hominidy ewoluowały niezależnie od założycielskiej polucji dając lokalne szczepy. Jako ostatni Afrykę opuścił Homo sapiens, który wyparł wszystkie pozostałe populacje hominidów.