 |
| Władysław Broniewski |
Władysław Broniewski urodził się 17 grudnia 1897 r. w Płocku. Pochodził z rodziny inteligenckiej, która miała szlacheckie korzenie. Jego ojciec – Antoni Broniewski – pracował w banku jako kasjer. Kiedy przyszły poeta miał 5 lat, mężczyzna zmarł. Chwilowo rodziną opiekował się dziadek będący notariuszem – Antoni Lubowidzki. Gdy trzy lata później umarł i on, utrzymanie rodziny wzięły na swoje barki kobiety. Zofia z Lubowidzkich – matka Władysława – założyła stancję dla dziewcząt, a babcia – Jadwiga Lubowidzka – dawała lekcje gry na fortepianie (uczyła także wnuka).
W rodzinie Broniewskiego niezwykle ważną rolę odgrywały tradycje narodowe. Jego dziadek od strony ojca walczył w powstaniu listopadowym, a dwóch braci babki zginęło w powstaniu styczniowym. Już od najmłodszych Władysław lat poznawał więc najtrudniejsze karty historii Polski, która wciąż pozostawała pod zaborami.
Przyszły poeta był uczniem Gimnazjum Polskiego w Płocku. Nauka nie sprawiała mu większych problemów, lecz zachowanie chłopca pozostawiało nieco do życzenia. Niesforny Władek cieszył się wielką sympatią kolegów i poświęcał wiele czasu na działanie w organizacjach niepodległościowych. Szybko jego wielką fascynacją stała się literatura – Broniewski szczególnie cenił poezję romantyków.
W trakcie nauki w gimnazjum Władysław Broniewski stał się jednym ze współzałożycieli tajnej drużyny skautów. W 1912 r. dołączył do sekcji „Strzelca”. W dodatku był głównym redaktorem szkolnego pisma „Młodzi idą” (sam tworzył większość tekstów, publikował w nim także swoje młodzieńcze wiersze, bardzo wyraźnie nacechowane patriotyzmem).
W 1915 r. Broniewski dołączył do Legionów Piłsudskiego. Brał udział m.in. w bitwie pod Jastkowem. W czasie „kryzysu przysięgowego” został internowany w obozie, po zwolnieniu przystąpił do matury. Następnie zapisał się na Uniwersytet Warszawski, wciąż pozostając konspiracji.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Broniewski prędko zaczął wątpić w drogę obraną przez Piłsudskiego. Zbliżył się więc do lewicy rewolucyjnej. Nawiązywał kontakty z najważniejszymi jej przedstawicielami, redagował „Jednodniówkę Akademicką”.
W 1923 r. przyszły autor tomu „Bagnet na broń” został sekretarzem tygodnika „Nowa Kultura”. Dwa lata później wydał pierwszy zbiór poezji swego autorstwa pt.: „Wiatraki”. W tym okresie zajmował się także organizowaniem działalności półlegalnego teatru robotniczego.
Wkrótce Broniewski został sekretarzem redakcji „Wiadomości Literackich” – pisma cieszącego się wielką sławą – jednak nie otrzymywał tam wysokiej pensji. Od 1926 r. był żonaty z Jadwigą z Kunigów. Od tego czasu zaczął zajmować się także przekładami, które były znacznie bardziej dochodowe.
Od 1929 r. Władysław Broniewski stał się współtwórcą „Miesięcznika Literackiego”. W dwudziestym numerze pisma podjęte zostały niewygodne tematy polityczne (opisano torturowanie więźniów w Łucku), za co redakcja została aresztowana. Poeta spędził w więzieniu dwa miesiące, lecz ułaskawiono go dzięki wstawiennictwu Bolesława Wieniawa-Długoszewskiego (adiutanta marszałka Piłsudskiego).
Kolejne lata życia Władysława Broniewskiego upłynęły pod znakiem wzmożonej twórczości literackiej – tworzył teksty publicystyczne, przekładał, wydał czwarty w swoim dorobku tom wierszy („Krzyk ostateczny”, 1938 r.).
W 1939 r. w obliczu zagrożenia inwazją niemiecką Broniewski opublikował wiersz „Bagnet na broń”. Dołączył do wojska jako ochotnik. Przydzielono go do Ośrodka Zapasowego 28 Dywizji Piechoty w Zbarażu. Tym sposobem, zanim wyruszył do walki, był świadkiem najazdu na Polskę Związku Socjalistycznych Republik