Dzieje pewnej rodzinki
Na początku powieści autor zapoznaje czytelnika z historią rodziny Karamazow. Dowiadujemy się, że Fiodor Karamazow jest człowiekiem oschłym i obojętnym na wychowanie własnych dzieci. Był zainteresowany jedynie dobrami materialnymi i kobietami. Był żonaty dwa razy i miał z tych związków trzech synów: Dymitra, Iwana i Aloszę. Każdy z braci zostaje skrupulatnie scharakteryzowany. Na końcu Księgi Pierwszej pojawia się tajemniczy mistyk o imieniu Zosima.
Strona z oryginalnego pierwszego wydania powieści / www.wikipedia.org.pl |
Nieprzyzwoite zebranie
Rodzina Karamazowów przybywa do klasztoru. Zosima przybywa by mediować między ojciec a synem – Dymitrem i Fiodorem. Sprawa dotyczyła części spadku należnych jednemu z synów. Dymitr spóźnia się na spotkanie i wszczyna awanturę z ojcem. Oprócz tego w Księdze zostaje opisane spotkanie Zosimy z niewiastami, które podziwiają jego uzdrowicielskie umiejętności.
Lubieżnicy
Ten rozdział opisuje szczegóły miłosnej relacji trójki bohaterów – Fiodora Karamazowa, Gruszeńki oraz młodego Dymitra. Wieczorem bohater napada na swojego ojca w jego mieszkaniu, groziwszy mu, że go zabije. Zostaje również przedstawiona historia choroby psychicznej Lizawiety Smierdiaszczej oraz jej syna. Drugi z synów Fiodora – Alosza zostaje natomiast świadkiem poniżenia Katarzyny Iwanownej przez Gruszeńkę.
Szarpanina
Niniejszy rozdział przedstawia poboczny wątek powieści, który zostaje rozwinięty w dalszej części. Alosza obserwuje grupę młodych chłopców, którzy obrzucają kamieniami jednego ze swoich rówieśników. Mężczyzna próbuje wybawić go z opresji, jednak zostanie ugryziony przez chłopaka. Okazuje się także, że ma on na imię Iliusz, a jego ojciec został pobity przez Dymitra. Alosza odwiedza ojca Iliusza proponując mu finansową rekompensatę, jednak mężczyzna odrzuca jego pomoc.
Pro i Contra
Iwan Karamazow spotyka się ze swoim bratem Aloszą w kawiarni. Rozmawiają na temat nihilistycznej ideologii aktualnie panującej w Rosji. Iwan deklaruje, że odrzuca koncepcję stworzenia świata przez Boga, ponieważ wokół jest zbyt dużo cierpienia by mógł być za to odpowiedzialny ktoś tak miłosierny. Iwan opowiada Aloszy historię spotkania inkwizytora z Jezusem, który został przez niego okrążony o podarowanie ludzkości wolnej woli – ona natomiast nie umie sobie z nią poradzić siejąc zło. Dowiadujemy się także o potajemnej rozmowie Iwana ze Smerdiakowem, który sugeruje mu wyjazd do Czarmaszni.
Rosyjski mnich
Szósty rozdział powieści opowiada o życiu wspomnianego Zosimy. Starzec miał bogatą i burzliwą młodość, w efekcie czego odnalazł zagubioną wiarę. Bohater bierze udział w pojedynku, a tuż przed nim doznaje olśnienia. Gdy przeciwnik do niego strzela, on sam rzuca pistolet na ziemię. Starzec pojął wówczas, że każdy człowiek jest winny za grzechy całego świata, nie tylko własne.
Alosza
Akcja rozgrywa się tuż po śmierci Zosimy. Wszyscy zbierają się w klasztorze wierząc, że ciała zmarłych doświadczają zawsze jakichś cudów. Żadne nadprzyrodzone zjawisko jednak nie zachodzi, a ciało zmarłego szybko zaczyna gnić, wydzielając nieprzyjemny zapach. Zebrani kwestionują zatem świętość zmarłego.
Pod koniec rozdziału jeden z kolegów Aloszy aranżuje jego spotkanie z Gruszeńką.
Mitia
Dymitr planuje ucieczkę z ukochaną Gruszeńką, ale nie ma na to pieniędzy. Nie chce pieniędzy Katarzyny Iwanowny, gdyż boi się opinii złodzieja. W poszukiwaniu środków udaje się po pomoc nawet do najbardziej niepewnych i podejrzanych źródeł. Po powrocie otrzymuje informację, że ukochana go oszukała. Szuka jej, a po drodze spotyka służącego ojca Grzegorza, który uderza go w głowę tłuczkiem do mięsa. Ranny i bogaty Dymitr udaje się do Piotra Pierchotina zabierając pistolety i składając duże zamówienie na wino i jedzenie. Bohater wydaje przyjęcia, podczas którego Gruszeńka wyznaje mu miłość. Na uczcie pojawia się także prokurator, który oskarża Dymitr o zabicie ojca.
Śledztwo wstępne
W rozdziale tym zostały opisane szczegóły związane z dochodzeniem na temat śmierci Fiodora oraz przesłuchania Dymitra – syn nie przyznaje się do zarzucanej mu zbrodni. Na jego niekorzyść przemawia fakt, nagłego zdobycia dużej sumy pieniędzy i zniknięcia części dobytku z mieszkania Fiodora. Mitia zostaje aresztowany a zarzut podtrzymany.
Chłopcy
Narracja powraca do historii kamienowanego chłopca Iliusza. Poznajemy nowego chłopca – Kolę Krasotnika i jego poglądy, opierające się na ateizmie i socjalizmie. Przypomina nieco Iwana Karamazowa. Chłopak jest znudzony życiem, dlatego zaczyna płatać różne, czasem niebezpieczne figle. Przyjaźni się z Iliuszem. Ten z kolei zaczyna ciężko chorować – obawia się, że dolegliwości to kara związana z jego znęcaniem się nad snem. Kola przyprowadza do niego owego psa udowadniając, że nic mu nie jest.
Brat Iwan Fiodorowicz
Iwan Karamazow obwinia się o przyczynienie się do śmierci ojca. Dopytuje o prawdę Smerdiakowa, a ten po którymś razie wyjawia mu straszliwą historię. Smerdiakow przyznał się bowiem, że to on zabił Fiodora, a dowody spreparował tak, by zrzucić winę na Dymitra. Co więcej zabójca twierdzi, że Iwan dał mu ciche przyzwolenie na zabójstwo ojca. To jeszcze bardziej potęguje wyrzuty sumienia mężczyzny. Popada w obłęd, któremu towarzyszą omamy i halucynacje. Niedługo potem dociera do niego wieść, że Smerdiakow popełnił samobójstwo.
Pomyłka sądowa
Opisany zostaje proces sądowy Dymitra Karamazowa. Jego brat Iwan próbuje przekonać wszystkich, że prawdziwym zabójcą był Smerdiakow, jednak wciąż pozostaje w obłędzie, co powoduje, że nikt nie traktuje jego zeznań poważnie. Ostatecznie Mitia zostaje uznany za zabójcę ojca.
Epilog
W Epilogu zostały ujęte losy Dymitra udającego się na zesłanie. Skazany planuje ucieczkę z pociągu i wyjazd do Stanów Zjednoczonych razem z Gruszeńką. katarzyna Iwanowna, której oskarżenia obciążyły Dymitra, przychodzi do jego celi i przeprasza go. Dymitr i kobieta dochodzą do porozumienia i wybaczają sobie winy.
Bracia Karamazow kończą się sceną pogrzebu młodego Iliusza i przemową Aloszy.