Geneza
Bracia Karamazow to ostatnia powieść napisana przez Fiodora Dostojewskiego. Książka powstawała przed dwa lata (między 1878 a 1880 rokiem). Pierwsze książkowe wydanie ukazało się pod koniec roku 1880, a wcześniej poszczególne części powieści publikowano na łamach czasopisma „Russkij Wiestnik”. Na podstawie notatek pisarza uważa się, że bezpośrednią inspiracją do stworzenia powieści była filozofia Nikołaja Fiodorowa (rosyjskiego myśliciela). Według jego poglądów Zbawienie może nastąpić w rzeczywistości ziemskiej, za sprawą wybranego grona synów, którzy będą w stanie odkupić grzechy swoich rodziców.
Nie bez znaczenia pozostaje także wątek autobiograficzny Dostojewskiego – w 1878 roku zmarł bowiem jego mały synek (dziecko zmarło w wyniku epilepsji). Podobny motyw pojawia się w treści powieści.
Pierwsze polskie tłumaczenie utworu zostało dokonane w 1913 roku. Pełen rzetelny przekład ukazał się w 1928 roku (autorstwa Aleksandra Wata). Braci Karamazow tłumaczono jeszcze później wielokrotnie, a autorem ostatniego jest Cezary Wodziński (2015).
Kompozycja
Powieść składa się z czterech zasadniczych części, z których każda została dodatkowo podzielona na księgi i podrozdziały. Na końcu został również dodany Epilog, opisujący losy jednego z braci – Dymitra, niesłusznie oskarżonego i skazanego za zabójstwo ojca.
Problematyka
Powieść Fiodora Dostojewskiego opiera się na motywie zabójstwa, a właściwie ojcobójstwa, w którą, w bardzo różnym stopniu, zamieszani są wszyscy członkowie rodziny Karamazow. Autor skupił się na głębokiej analizie psychologicznej postępowań poszczególnych bohaterów, ich wewnętrznych dylematów czy wyrzutów sumienia. To prowadzi do rozważań na temat ogólnoludzkich dylematów moralnych związanych z wolną wolą, istnieniem Boga, dobra i zła.
Braci Karamazow można uznać za relację z poszukiwania wartości i idei z nadzieję, że któraś z nich przyniesie odpowiedzi na wszystkie pytania egzystencjalne. Książka jest także syntezą problemów, które prawdopodobnie dręczyły samego autora przez całe życie, a więc kwestii sprzeczności wiary i racjonalizmu, religii katolickiej i ateizmu czy buntu i pokory. Dużą część tekstu stanowią motywy związane ze znaczeniem wolności i idącymi za nią przekleństwami. Każdy z bohaterów jest na swój sposób myślicielem, filozofem, prezentującym odmienne światopoglądy i toczącym w swoim życiu ciągłą walkę o zrozumienie jego sensu.