Geneza i gatunek
Powieść Victora Hugo powstała w okresie, gdy pisarz przebywał na wygnaniu na wyspie Guernsey. Po raz pierwszy opublikowano ją w roku 1852 i w tym samym czasie ukazało się jej polskie wydanie. Książka łączy w sobie elementy utworu realistycznego i romantycznego. W momentach dygresyjnych odnajdziemy w niej także namiastkę eseju. Bezpośrednim źródłem natchnienia pisarza miały być powszechne problemy społeczne i obyczajowe. Wątek dyskryminacji społecznej umieszcza on w licznych tekstach, jednak w Nędznikach osiągnął swoje apogeum. Autor pracował nad powieścią przez ponad dwadzieścia lat. Obecne obowiązujący tytuł oficjalnie ustanowiony został w 1854 roku – wcześniej tekst znany był jako Nędze.
Założenie i problematyka
Książka autorstwa Hugo z założenia miała być szeroką panoramą społeczeństwa Francji w XIX wieku. Pisarz chciał również znaleźć pole do wyłożenia swoich poglądów społecznych i politycznych. Zasadnicze wątki Nędzników opierają się jednak za zagadnieniach filozoficznych i historycznych. Autor wykorzystał powieść do przedstawienia poglądów, opierających się na wartościach chrześcijańskich, m.in. niezłomnej wierze w możliwość przemiany każdego, nawet najbardziej