Tom I
Wydarzenia opisywane w „Wojnie i pokoju” Lwa Tołstoja rozpoczynają się w 1805 r. W czasie przyjęcia zorganizowanego przez wpływową przedstawicielkę arystokracji Annę Pawłowną Scherer spotykają się najbardziej znaczący mieszkańcy ówczesnego Petersburga – stolicy Imperium Rosyjskiego. Rozmowa schodzi na temat polityki, a bardzo często przywoływaną postacią jest Napoleon Bonaparte. Obrońcą Francuza jest Pierre Bezuchow – nieślubny i ukochany syn ciężko chorującego hrabiego Kiryła Bezuchowa. Młodzieniec edukował się zagranicą, toteż reprezentował nieco inny światopogląd niż reszta gości. Jego pozytywne wypowiedzi o Bonapartem spowodowały zażenowanie frejliny Anny Pawłowny. Z kolei popierał go jego przyjaciel Andriej Błoński, który na przyjęciu pojawił się z żoną – Emilią – spodziewającą się dziecka. Chociaż nie darzył on kobiety wielkim uczuciem (uważał ją za próżną i powierzchowną), przebywając pośród najważniejszych przedstawicieli arystokracji sprawiał wrażenie człowieka opiekuńczego i ciepłego. W czasie spotkania oznajmił, iż udało mu się zdobyć stanowisko adiutanta u boku księcia Kutuzowa.
Następnie akcja przenosi się do Moskwy, gdzie żyje rodzina Rostowów, będąca jedną z najbardziej znaczących w całej ówczesnej Rosji. Hrabia Ilia Andriejewicz Rostow ma czwórkę dorastających dzieci: córkę Wierę (jest ona najstarsza, a cała Moskwa plotkuje o jej rychłych zaręczynach z niemieckim oficerem, Adolfem Bergiem), Mikołaja (przygotowuje się do odbycia służby wojskowej), Nataszę (trzynastoletnia żywa i energiczna dziewczyna) oraz Pietię (dziewięcioletni chłopak marzący o karierze wojskowej).
Mikołaj zakochuje się w Soni – piętnastoletniej kuzynce, która po utracie rodziny wychowywała się z Rostowami. Również Natasza coraz częściej odczuwa porywy serca – rozkochuje w sobie przyjaciela brata, Borysa Drubeckiego. Ilia Andriejewicz i jego żona – hrabina Natalia Rostowa – wiedli dobre i pełne miłości życie, lecz ich największym zmartwieniem były wciąż nawarstwiające się problemy finansowe.
W Łysych Górach, posiadłości Andrieja Bołkońskiego, książę przygotowuje się do nadchodzącej wojny. Przerażoną tym faktem ciężarną żonę pozostawia pod opieką ojca – Mikołaja Andriejewicza Bołkońskiego – który prędko zdaje sobie sprawę z tego, iż uczucie jego syna do kobiety wygasło. Towarzyszy mu także jego niezwykle religijna córka, Maria Nikołajewna Bołkońska.
W dalszej części pierwszego tomu pojawiają się opisy przygotowań do nadchodzącej wojny. Mikołaj Rostow zostaje wcielony do oddziału huzarów (nie należy ich mylić z polską husarią; huzarzy to oddziały wywodzące się z jazdy węgierskiej) i w bitwie pod Schöngrabern poznaje smak wojny. Zostając ranny w rękę. Następnie spotyka Borysa Drubeckiego, lecz mężczyźni zadają się obecnie sobą rozczarowani – obaj bardzo się zmienili. Mikołaj poznaje także księcia Andrzeja, którego obraża, jednak bardziej doświadczony mężczyzna odmawia mu pojedynku (byłaby to okazja dla Rostowa do zabłyśnięcia). Syn hrabiego Rostowa powraca do towarzyszy broni i planuje wykazać się w następnym starciu. W tym czasie zaprzyjaźnia się także z bezwzględnym Fiodorem Iwanowiczem Dołochowem.
Książę Andriej Bołkoński służył jako adiutant generała Kutuzowa – naczelnego dowódcy armii Imperium Rosyjskiego. Po kolejnych porażkach wojsko carskie zaczęło wycofywać się spod Brna do Ołomuńca. Mąż Elizy dostrzega pogarszające się morale oddziałów.
Tom II
Drugi tom powieści Lwa Tołstoja rozpoczyna się powrotem Mikołaja Rostowa do domu. Mężczyzna, witany przez rodzinę jako bohater, przywozi ze sobą Denisowa (przyjaciela z wojny, oficera należącego
