 |
| Krzysztof Kamil Baczyński (1939) |
Krzysztof Kamil Baczyński przyszedł na świat 22 stycznia 1921 r. Należał do rodziny inteligenckiej. Jego ojciec – Stanisław Baczyński – był żołnierzem Legionów Polskich, oficerem Wojska Polskiego oraz krytykiem literackim. Matka – Stefania z domu Zieleńczyk – także odebrała staranne wykształcenie. Kobieta była nauczycielką i autorką podręczników.
W domu państwa Baczyńskich nierzadko dochodziło do konfliktów. Ich głównym tłem były przekonania religijne. Matka przyszłego poety należała do grona osób głęboko wierzących, z kolei ojciec mający poglądy lewicowe – wręcz przeciwnie. Młody Krzysztof Kamil dorastał jednak w atmosferze wielkiego szacunku dla dóbr kultury. Jego nauczycielka – Władysława Cuszlak – wspominała go jako chłopca utalentowanego i uczuciowego, lecz także kapryśnego.
W młodości Baczyńskiego dotknęła astma, co w połączeniu z jego słabym sercem i nie najlepszą kondycją ogólną owocowało stałym zagrożeniem gruźlicą. W 1931 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Stefana Batorego. W nowej szkole dołączył do konspiracyjnej organizacji ZNMS (Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej) „Spartakus”. Było to ugrupowanie lewicowo-komunistyczne. W tym czasie Baczyński przeżywał fascynację trockizmem. W roku 1937 był członkiem Komitetu Wykonawczego „Spartakus” i wszedł w skład grupy redagującej pismo „Strzały” (na jego łamach ukazał się debiut poety – „Wypadek przy pracy”).
Największym marzeniem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego były studia związane ze sztuką (miał nawet możliwość studiowania w Paryżu). Nie był on najlepszym uczniem – najprawdopodobniej dlatego, że w ogóle rzadko pojawiał się w szkole. Nie lubił tego miejsca, o czym świadczyć może napisana przez niego nowelka „Gimnazjum im. Goobalka I”. Najwyższe noty otrzymywał Baczyński z zajęć plastycznych, dlatego też właśnie z tym kierunkiem wiązał swoją przyszłość. Niestety wybuch II wojny światowej uniemożliwił mu realizację tych planów. W dodatku, odszedł jego ojciec, co było wielkim ciosem dla matki, której stan zdrowia gwałtownie się pogorszył. Przyszły poeta musiał przejść przyśpieszony kurs dojrzewania.
W czasie II wojny światowej Baczyński mieszkał przy ul. Hołówki 3. Pomimo żydowskiego pochodzenia, jego matka podjęła decyzję o zostaniu na stronie aryjskiej. W roku 1942 Krzysztof Kamil zaczął studia na tajnych kompletach polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W tym czasie uczył się jeszcze w szkole zdobnictwa i pracował dorywczo, wykonując różne drobne czynności, m.in. szklił okna, malował szyldy.
Jeszcze w 1941 r. przyszły poeta poznał Barbarę Drapczyńską. W czerwcu 1942 r. para wzięła ślub w kościele na Solcu. Od tego momentu ukochana stała się, obok matki, najważniejszą kobietą w życiu Baczyńskiego – adresatką jego licznych wierszy (głównie niezwykle cenionych i pięknych erotyków).
Od lipca 1943 r. Krzysztof Kamil Baczyński był sekcyjnym w II plutonie „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu Zośka AK. Porzucił wówczas studia i skoncentrował się na walce w imię ojczyzny. W swoim mieszkaniu przechowywał broń oraz składował prasę konspiracyjną. Uczestniczył również w wielu akcjach konspiracyjnych (m.in. wykolejenie pociągu niemieckiego na odcinku Tłuszcz-Urle). Po ukończeniu turnusu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola” dnia 25 maja 1944 r. otrzymał stopień starszego strzelca podchorążego rezerwy piechoty. Równolegle do działań militarnych Krzysztof Kamil Baczyński kierował działem poezji miesięcznika „Droga”.
Dnia 1 lipca 1944 r. poetę czasu „apokalipsy spełnionej” zwolniono z pełnionej funkcji wojskowej, co uzasadniano jego niską przydatnością w warunkach bojowych. Jednocześnie oczekiwano, że Baczyński zostanie szefem prasowym kompanii. Tymczasem przeszedł on do harcerskiego batalionu „Parasol”, w którym został dowódcą III plutonu 3 kompanii.
Baczyński poległ w czasie powstania warszawskiego. Dnia 4 sierpnia 1944 r. był on na posterunku w Pałacu Blanka. W godzinach popołudniowych został postrzelony przez strzelca wyborowego – ulokowanego najprawdopodobniej w Teatrze Wielkim. Niespełna miesiąc później – 1 września – życie straciła jego ukochana, Barbara Drapczyńska.
Krzysztof Kamil Baczyński - charakterystyka twórczości
Krzysztof Kamil Baczyński uważany jest dzisiaj za jednego z najwybitniejszych twórców Pokolenia Kolumbów (obok Gajcego jest postacią sztandarową dla tej generacji). Baczyński wydał cztery tomy poezji: „Zamknięty echem” (1940), „Dwie miłości” (1940), „Wiersze wybrane” (1942) oraz „Arkusz poetycki Nr 1” (1944). Zbiór ten uzupełniają „Śpiew z pożogi” (wydane pośmiertnie, w 1944 r.) oraz liczne utwory publikowane w prasie konspiracyjnej i wojennych antologiach poezji.
Twórczość poetycka Krzysztofa Kamila Baczyńskiego przede wszystkim opisuje dramat, jaki dotknął pokolenie poety. Ludzie ci, mający możliwość dorastania w niepodległej ojczyźnie, zmuszeni zostali do walki i zabijania. Właśnie problem pozbawiania życia staje się jedną z najważniejszych rozterek moralnych w dziełach Baczyńskiego. Poeta odnosi się do morderstwa negatywnie, mając pełną świadomość tego, że czyn ten jest karygodny nawet wówczas, gdy walczy się w imię ważnych idei.
W świecie wierszy autora „Elegii o chłopcu polskim” pojawiają się liczne motywy oniryczne i katastroficzne. Obraz apokalipsy spełnionej zestawia Baczyński z wizjami arkadyjskimi, które realizowane są najczęściej poprzez odwołania do świata przyrody oraz miłości (w konwencję tę wpisują się erotyki adresowane do żony). Podobną funkcję pełni motyw młodości – czasu wolnego od katastrof, dramatów i cierpienia.
Podmiot liryczny utworów Krzysztofa Baczyńskiego wciąż poszukuje wartości i sensu życia. Pragnie odnaleźć coś, co wskazywałoby na celowość istnienia człowieka, pragnie mieć również pewność, że jego postawa poety-żołnierza nie zostanie zapomniana. Baczyński wielokrotnie zwraca się do Boga, jakby poszukując wybaczenia i zrozumienia.