Miłość i literatura w biografii każdego bohatera romantycznego są ze sobą nieodłącznie związane. Tak też jest w wypadku Wertera, tytułowej postaci powieści Goethego pt. „Cierpienie młodego Wertera”. Można powiedzieć, że to właśnie te dwie dziedziny, a więc miłość i sztuka ukształtowały osobowość bohatera, ale też zadecydowały o jego ostatecznej klęsce.
Samotność Osjana
Literatura jest wielką namiętnością Wertera. Bohater spędza na czytaniu niemal każdą wolną chwilę. Czytelnik poznaje go jako człowieka wykształconego i orientującego się w literackich nowościach. Werter zna bowiem nie tylko dzieła klasyczne (Homer), ale także „Pieśni Osjana”. Właśnie ta książka odgrywa kluczową rolę w życiu bohatera. Werter odnajduje w niej własne oblicze. Podobnie jak szkocki śpiewak czuje się samotny i opuszczony. Nie znajduje w nikim oparcia. „Pieśni Osjana” utwierdzają zatem bohatera w manii prześladowczej. Mężczyźnie wydaje się bowiem, że cały świat sprzysiągł się przeciwko niemu. Melancholijny świat średniowiecznej Szkocji, jaki Werter odnajduje w książce, staje się dla niego ucieczką od trudnej rzeczywistości.
Co więcej, Werter zaczyna postrzegać rzeczywistość przez pryzmat literatury i niepostrzeżenie sam staje się jej swoistym wytworem. Skoro zatem utożsamia się z romantycznym bohaterem, potrzebuje już tylko idealnego obiektu miłości i znajduje go w Lotcie.
Miłość Saint-Preuxa
Jako kochanek Werter inspiruje się „Nową Heloizą” Jana Jakuba Rousseau. Z tego powodu jego uczucie musi mieć wymiar sentymentalny. Kiedy Werter poznaje Lottę, doznaje olśnienia. Odnosi wrażenie, że spotkał swoją bliźniaczą duszę, która jest mu przeznaczona. Odtąd celebruje swoje uczucie na wzór sentymentalnych kochanków.
Wspólnie z Lottą prowadzą zatem długie rozmowy, chodzą na romantyczne spacery i oczywiście wymieniają uwagi o literaturze. Werter tłumaczy nawet dla swojej ukochanej „Pieśni Osjana”. Ma nadzieję, że Lotta w rozterkach romantycznego śpiewaka rozpozna cierpienia Wertera i da mu jakiś wyraźny znak. Bohater traktuje Lottę niczym istotę anielską, obdarza ją niemal boską czcią. Można więc powiedzieć, że Werter stylizuje swoje zachowanie na postawę bohatera powieści Rousseau, Saint-Prexa.
Tragiczny finał
Finał miłości Wertera musi być zatem równie tragiczny, jak wszystkich romantycznych kochanków. Bohater nie może się pogodzić z tym, że Lotta poślubiła Alberta i postanawia popełnić samobójstwo. Przedtem jednak pisze do Lotty list, w którym objaśnia jej motywy swojego postępowania. Tym samym zyskuje pewność, że zostanie w pamięci ukochanej na zawsze. Miłość okazuje się jedynym sensem życia Wertera, skoro zaś nie może jej zrealizować, nie może również nadal żyć.