 |
| Johann Wolfgang Goethe |
Niemiecki poeta, prozaik, dramaturg, polityk i uczony. Urodził się 28 sierpnia 1749 roku we Frankfurcie nad Menem, w rodzinie bogatego rentiera. Początkowo pobierał rozległą edukację w domu, wykazując się sporą łatwością przy przyswajaniu wiedzy z rozmaitych dyscyplin, wśród których jedynie historia nie przypadła mu do gustu. Bardzo wcześnie zainteresował się literaturą, zwłaszcza zaś fascynowały go dzieła Klopstocka i Homera.
W 1765 roku na polecenie ojca udał się do Lipska, by rozpocząć tam studia prawnicze. Miasto portowe okazało się o wiele bardziej barwne kulturowo i otwarte na nowinki od starofrankijskiego Frankfurtu, toteż szybko uwagę Goethego zaczęły zaprzątać rozmaite kursy i zajęcia niezwiązane ze studiami prawniczymi. Tutaj młody poeta prawdopodobnie przeżył swoją pierwszą miłość, czego owocem stał się wydany anonimowo w 1770 roku tomik wierszy rokokowych „Annette”. Pisał w tym okresie również wiele innych tekstów, ale prawie wszystkie z nich zniszczył – zachowała się jedynie komedia „Współwinni”. Pobyt w Lipsku zakończył się wezwaniem ojca do powrotu do domu wobec niezadowalających postępów w nauce, jednak już w w kwietniu 1770 roku Goethe ponownie wyjechał na studia, tym razem do Strasburga, gdzie poznał Johanna Gottfrieda Herdera. Starszy kolega stał się wkrótce pierwszym krytykiem jego twórczości, ale również wskazał Goethemu nowe lektury, które miały znacząco wpłynąć na jego późniejszą twórczość. Ostatecznie Johann ukończył również studia prawnicze, ale odrzucił możliwość rozpoczęcia kariery w tym zawodzie, pragnąc pozostać niezależnym.
W maju 1772 Goethe wyjechał do Wetzlar w celu uzupełnienia prawniczego wykształcenia jako referendarz Sądu Najwyższego Rzeszy. Jednym z pracowników tej instytucji był radca dworu Johann Christian Kestner – narzeczony, a od 1773 roku mąż Charlotte Buff, pierwowzoru postaci Lotty z powieści epistolarnej „Cierpienia młodego Wertera”. W utworze nieszczęśliwa miłość doprowadza głównego bohatera do samobójstwa, w rzeczywistości jednak Goethemu odpowiadała bezwzględna wierność Charlotte mężowi, ponieważ był bardziej zakochany w swym niespełnionym uczuciu, niż w jego przedmiocie.
W 1775 roku, będąc już uznanym autorem dzieł dramatycznych, powieści, a nawet wodewili i operetek, Goethe udał się do Weimaru, gdzie rok później został mianowany tajnym radcą z prawem udziału i zabierania głosu w posiedzeniach rady ministrów. Książę Karol August powierzał mu zarządzanie różnymi sektorami administracji państwowej: Goethe kierował komisją do spraw wojny, sprawami finansowymi, okresowo zajmował się zagadnieniami kulturalnymi, był także dyrektorem budowy dróg. W tym okresie poeta odbył liczne podróże – w sprawach księstwa, ale także dla własnej przyjemności i poszerzania koła swych zainteresowań. Wiele doświadczeń przywiezionych z owych podróży znalazło swoje odzwierciedlenie w jego późniejszych utworach.
W 1775 roku Goethe poznał siedem lat od siebie starszą damę dworu, Charlotte von Stein, mężatkę i matkę siedmiorga dzieci, która co prawda nie odpowiedziała wzajemnością na jego gorący afekt, ale nauczyła go odpowiedniego zachowania na dworze i w dużej mierze okiełznała jego temperament twórczy, wpływając na kształt i stylistykę utworów, które powstały po ich spotkaniu.
Poeta odbył również dłuższą podróż do Włoch, a także do Polski. Po powrocie do Weimaru zaangażował się w działalność teatru dworskiego, zorganizowanego z inicjatywy księcia Karola Augusta, kierując nim do 1817 roku.
Od 1794 roku trwała współpraca Goethego z innym wybitnym poetą, Schillerem, z którym wydawał czasopismo „Horen”, skupiające najwybitniejszych