Biografia
Edgar Allan Poe urodził się 19 stycznia 1809 roku w Ameryce, w Bostonie. Był poetą, autorem noweli, redaktorem, a także krytykiem literackim. W literaturze amerykańskiej reprezentował nurt romantyczny. Utwory Poe opierały się głównie na wątkach fantastycznych i horrorze. Rodzice nadali synowi imię Edgar po bohaterze dramatu Szekspira – Królu Learze. W 1810 roku ojciec pisarza odszedł od rodziny, a w kolejnym roku zmarła matka. Młody Edgar zamieszkał u handlowca w stanie Wirginia o nazwisku Allan. Allanowie byli dla niego rodziną zastępczą, choć formalnie nigdy nie adoptowali chłopca.
Gdy rodzina Allanów wyjechała do Anglii, pisarz uczęszczał do szkoły w Szkocji, a następnie w Londynie. W roku 1820 powrócili do Richmond. W tym okresie John Allan bardzo się wzbogacił w wyniku otrzymanych po krewnych spadków, a Edgar rozpoczął naukę na uniwersytecie z internatem. Po jakimś czasie zupełnie stracił kontakt ze swoim przybranym ojcem, ponieważ pokłócił się z nim i długi w jakie ten popadł. Poe wciąż uważał, że John wysyła by zbyt mało pieniędzy na przeżycie. Postanowił nie wracać do Richmond czując, że nie jest tam mile widziany i tak w 1827 roku wybrał się w podróż do Bostonu. Utrzymywał się wówczas z prac dorywczych, wkrótce zaczął tworzyć pod pseudonimem Henri de Rennet.
Tego samego roku pisarz postanowił zarobić zaciągając się do amerykańskiej armii. Jako szeregowy używał tam nazwiska Edgar Perry i zawyżał swój wiek o kilka lat. Przez jakiś czas Poe pełnił w wojsku różne funkcję, a gdy przyznał się swojemu dowódcy do prawdziwego pochodzenia i nazwiska, ten nakłaniał go do podjęcia kontaktów z Allanem – ojciec miałby pomóc mu we wcześniejszym zwolnieniu z wojska. Rzeczywiście Edgar został zwolniony ze służby w 1829 roku i wstąpił do amerykańskiej szkoły wojskowej w West Point. W 1830 roku poślubił Louise Patterson, jednak nie było to harmonijne i szczęśliwe małżeństwo. Postanowił odejść ze szkoły specjalnie dostając się pod sąd wojskowy i rzeczywiście był sądzony za poważne zaniedbania w służbie. Został uznany za winnego, czego bynajmniej nie żałował.
W 1831 roku wyjechał z Nowego Jorku publikując kilka tomów poetyckich. Po miesiącu pisarz przeniósł się do Baltimore, gdzie zmarł 7 października 1849 roku. Jego odejście do dziś owiane jest tajemnicą, nie wiadomo w jaki sposób zmarł i czy nie został zamordowany.
Książki
Edgar Allan Poe jest twórcą pierwszej literackiej postaci detektywa – C. Dupina. Jego prozę charakteryzował wyraźny psychologizm bohaterów, a także stylistyka surrealistyczna. Odnajdziemy w niej brutalne i makabryczne opisy. Na papierze wyrażał ból istnienia i dekadentyzm. Poe miał wielu inspiratorów m.in. Charlesa Baudelaire’a, Fiodora Dostojewskiego czy Howarda Lovecrafta z kolei na nim wzorowali się np. Tadeusz Miciński czy Stefan Grabiński. Utwory Poego tłumaczył Antoni Lange, Bolesław Leśmian czy Zenon Przesmycki. Najbardziej znane utwory pisarza zalicza się do literatury gotyckiej, krążącej wokół tematu śmierci, rozkładu ciała, pogrzebu i żałoby. Prócz utworów wchodzących w stylistykę grozy Poe pisał również satyry i liczne humorystyczne opowieści. Korzystał wówczas z ironii i ekstrawagancji wyrazu. Pierwszym opublikowanym utworem Poego była właściwie nowela o tytule Metzengerstein. Edgar Allan Poe jest uznawany również za prekursora gatunku science-fiction.
Wybrana liryka poety:
Do Heleny (To Helen)
Do jednej w raju (To One In Paradise)
Do matki (To My Mother)
Do wiedzy (To Science)
Gwiazda wieczorna (Evening Star)
Kolizeum (The Coliseum)
Kraina snu (Dream Land)
Kruk (The Raven)
Nawiedzony gród
Od lat najmłodszych (Alone – „From childhood’s hour, I have not been)
Robak Zdobywca (The Conqueror Worm)
Szczęśliwych chwil, szczęśliwych dni (The Happiest Day)
Sen we śnie (A Dream Within a Dream)
Wybrane nowele:
Artysta pejzażu (The Domain of Arnheim)
Beczka Amontillado (The Cask of Amontillado)
Berenice (Berenice)
Bies przewrotności
Bon – Bon (Bon – Bon)
Nieporównana przygoda niejakiego Hansa Pfaala (Unparalleled Adventure of One Hans Pfaall)
Nie zakładaj się nigdy z diabłem o swą głowę (Never Bet the Devil Your Head)
Okulary (The Spectacles)
Opowieść Jerozolimska (A Tale of Jerusalem)
Rewelacje mesmeryczne (Mesmeric Revelation)
Rękopis znaleziony w butli (MS. Found in a Bottle)
Rozmowa Monosa i Uny (The Colloquy of Monos and Una)
Schadzka (The Assignation)
Serce oskarżycielem (Tell-Tale Heart)
Sfinks (The Sphinx)
Studnia i wahadło (The Pit and the Pendulum)
System doktora Smoły i profesora Pierza (The System of Doctor Tarr and Professor Fether)
Powieści:
Przygody Artura Gordona Pyma (Narrative of Arthur Gordon Pym)
The Journal of Julius Rodman